راهبردهای توسعۀ گردشگری اجتماعی (حمایتی) با استفاده از تکنیک پرامیته (مطالعة موردی: شهرستان تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

نظر به اهمّیّت نقش گردشگری در بهبود جوّ روانی و سلامت بهداشت و روان جامعه، در این مطالعه سعی بر این است که راهکارهای توسعة گردشگری اجتماعی (حمایتی) در شهر تهران برای فراهم‌آوردن شرایط جهت بهره‌مندی تمامی اقشار از گردشگری، مورد بررسی قرار گیرد. حجم نمونة آماری 141 نفر از فعّالان حوزة گردشگری شهرستان تهران هستند که به روش نمونه‌گیری گلوله برفی و قضاوتی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است. روایی صوری پرسشنامه به کمک اساتید و در مرحلة پیش­آزمون بررسی تأیید شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 73/0 محاسبه و مورد تأیید قرار گرفت. به منظور ارزیابی وضع موجود از مدل استراتژیک سوات استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد بیش از 82% از خدمات گردشگری دارای ماهیّت تجاری است و کمتر از 18% گردشگری حمایتی مورد توجّه فعّالان گردشگری قرار گرفته است. نتایج تحلیل سوات، امتیاز عوامل داخلی 018/2 و عوامل خارجی 418/2 را نشان داد و براین اساس، راهبرد اصلی پژوهش، تدافعی است. در مرحلة بعد، برای اولویّت‌بندی راهبردهای تدافعی، راهبردهای پیشنهادی در اختیار 30 کارشناس بخش گردشگری قرار گرفت و با استفاده از تکنیکپرامیتهتجزیه و تحلیل و اولویّت‌بندی شدند. نتایج مدل پرامیته نشان داد راهبردهای ارائة تسهیلات و اعتبارات زیرساختی با امتیاز 32/0، تشکیل واحد تخصّصی با امتیاز 28/0 و افزایش نقش دولت در توسعة گردشگری حمایتی با امتیاز 28/0 مهم‌ترین راهبرد‌های شناسایی‌شده محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها


امینی، محمدتقی؛ عباسی، محمدرضا؛ پیرعلی، علیرضا (1390) تدوین راهبرد توسعة صنعت گردشگری منطقه آزاد قشم با استفاده از مدل سوات، فرایند مدیریت و توسعه، 24 (2)، صص. 169-155.
تقوایی، مسعود؛ گودرزی، مجید (1395) تدوین و اولویّت‌بندی راهبردهای توسعه گردشگری پزشکی (مطالعة موردی: کلانشهر شیراز)، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 7 (24)، صص. 22-1.
حیدرآبادیان، شهرام (1391) شناخت صنعت جهانگردی، چاپ اوّل، انتشارات سبحان نور، تهران.
سیدعلی‌پور، سید خلیل؛ رستم گورانی، ابراهیم؛ حسینی، سید مهدی (1393) بررسی سیاست‌ها و راهبردهای توسعة گردشگری در مناطق آزاد تجاری با تأکید بر نظم و امنیّت اجتماعی: مطالعة موردی منطقة آزاد قشم، جغرافیای انتظامی، 2 (6)، صص. 124-91.
ضیایی، محمود؛ عباسپور، نیلوفر (1390) ارزیابی کیفیّت محصول گردشگری شهری تهران از دید گردشگران درون‌مرزی، گردشگری و توسعه، 1 (1)، صص. 96-76.
محمدی، مصطفی؛ میرتقیان رودسری، سید محمد (1395) کارآفرینی راهبردی مقصدهای گردشگری روستایی (مطالعة موردی: دهستان جنّت رودبار رامسر)، جغرافیا، 14 (49)، صص. 276-249.
محمودیان، علی‌اکبر (1384) نگاهی به تهران از آغاز تا کنون، چاپ اوّل، مؤسّسة جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، تهران.
مولایی هشجین، نصراله؛ ابراهیمی، حیدر (1393) برنامه‌ریزی راهبردی گردشگری بر اساس مدل ارزیابی متوازن و تأثیر آن بر جذب گردشگر و توسعة شهرستان املش، جغرافیا، 12 (41)، صص. 160-135.
مؤمنی، منصور؛ شریفی سلیم، علی‌رضا (1390) مدل‌ها و نرم‌افزارهای تصمیم‌گیری چندشاخصه، مؤلّفین، تهران.
Barkin, D. (2000) Social Tourism in Rural Communities: An instrument for Promoting Sustainable Resource Management, DF, MEXICO
Burnett, J., Baker, H. B. (2001) Assessing the Travel-Related Behaviors of the Mobility-Disabled Consumer, Travel Research, 40 (1), pp. 4-11.
Diekmann, A., Duquesne, A., Maulet, G., Nicolo, B. (2009) Employment in the Social Tourism Sector in Europe, ULB, Brussels.
Gladwell, N. J., Bedini, L. A. (2004) In Search of Lost Leisure: The Impact of Caregiving on Leisure Travel, Tourism Management, 25 (6), pp. 685-693.
Goeldner, C., Ritchie, J., Brent R. (2009) Tourism: Principles, Practices, Philosophies. John Wiley and Sons, New Jersey.
Haulot, A. (1982) Social Tourism: Current Dimensions of Future Developments, Travel Research, 20 (3), pp. 207-212.
Hazel, N. (2005) Holidays for Children and Families in Need: An Exploration of the Research and Policy Context for Social Tourism in the UK, Children & Society, 19 (3), pp. 225-236.
Hunter-Jones, P. (2003) The Perceived Effects of Holiday-Taking on the Health and Well-Being of Patients Treated for Cancer, International Journal of Tourism Research, 5 (3), pp. 183-196.
Hunter-Jones, P. (2004) Young People, Holiday Taking and Cancer: An Exploratory Analysis, Tourism Management, 25 (2), pp. 249–258.
Kinderis, R. (2010) Adaptation of Social Tourism as of Alternative form of Tourism in Europe, Geo Journal of Tourism and Geosites, 5 (1), pp. 7-15.
Klemm, M., Kelsey, S. (2004) Ethnic Groups and the British Travel Industry: Servicing a Minority, The Service Industries Journal, 24 (4), pp.115-128.
Maniatis, A. (2016) Tourism and the ‘Rule of Law’, African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 5 (1), pp. 1-13.
McCabe, S. (2009) Who Needs a Holiday? Evaluating Social Tourism, Annals of Tourism Research, 36 (4), pp. 667-688.
Minnaert, L. (2013) Social Tourism: Perspectives and Potential, Routledge, Abingdon.
Minnaert, L., Maitland, R., Miller, G. (2011) What is Social Tourism?, Current Issues in Tourism, 14 (5), pp. 403-415.
Shaw, G., Coles, T. (2004) Disability, Holidaymaking and the Tourism Industry in the UK: A Preliminary Survey, Tourism Management, 25 (3), pp. 397-403.
Shaw, G., Veitch, C., Coles T. (2005). Access, Disability and Tourism: Changing Responses in the United Kingdom, Tourism Review International, 8 (3), pp. 167-177.
Smith, M., Puczko, L. (2014) Health, Tourism and Hospitality: Spas, Wellness and Medical Travel, Routledge, Abingdon.
Stephenson, M., Hughes, H. L. (1995) Holidays and the UK Afro-Caribbean Community, Tourism Management, 16 (6), pp. 429-435.
Tourism Flanders & Brussels (2008) Holidays Are for Everyone: Research into the Effects and the Importance of Holidays for People Living in Poverty, Tourism Flanders-Brussels, Brussels.