شناسایی و اولویّت بندی راهبردهای توسعة گردشگری شهرستان شیراز با استفاده از تکنیک SWOT و مدل ANP

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی پیام نور تهران

2 دانشجوی دکترا دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس ارشد دانشگاه زابل

4 کارشناس ارشد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف از این پژوهش، شناسایی و اولویّت‌بندی راهبردهای توسعة گردشگری شهرستان شیراز با استفاده از تکنیک SWOTو مدل ANP است. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی، با منطق قیاسی بوده و از دو روش اسنادی و میدانی استفاده گردیده است. به طوری که ابتدا عوامل چهارگانة سوات در راستای موضوع تحقیق، از طریق پرسشنامه از گردشگران (حجم نمونه 400 نفر)، شهروندان (حجم نمونه 400 نفر) و کارشناسان (حجم نمونه 30 نفر) شهرستان شیراز گردآوری شد و در مرحلة بعد، استراتژی‌های حاصل از این تحلیل، توسّط یک گروه 5 نفره از اساتید کارشناس در زمینة گردشگری با استفاده از مدل تحلیل شبکه (ANP) اولویّت‌بندی شده است؛ همچنین عناصر چهارگانة سوات و هریک از عوامل این عناصر نسبت به یکدیگر رتبه‌بندی شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که راهبردهای SO2SO1وST1 به عنوان سه راهبرد دارای اولویّت در زمینة توسعة گردشگری شهرستان شیراز شناخته شده‌اند. راهبرد SO1، افزایش ارائة امکانات در منابع گردشگری حائز اهمّیّت بالا در سطوح منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی بوده و مربوط به استراتژی‌های تهاجمی است. راهبرد SO2، توسعة فضاهای تفریحی و سرگرمی به عنوان بستر مناسب و مکمل گردشگری برای افزایش مدت اقامت گردشگران به‌ویژه گردشگران خارجی بوده و مربوط به استراتژی‌های تهاجمی است. راهبرد ST1، افزایش بودجه تخصیصی برای توسعة جاذبه‌های گردشگری و ایجاد و مدیریت واحد شفاف برای اجرایی­شدن و تحقّق توسعة امر گردشگری بوده که این راهبرد، مربوط به استراتژی‌های رقابتی است.

کلیدواژه‌ها


پاپلی یزدی، محمدحسین؛ سقایی، مهدی (1385) گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، انتشارات سمت، تهران.
رهنمایی، محمدتقی؛ پوراحمد، احمد؛ اشرفی، یوسف (1390) ارزیابی قابلیّت‌های توسعة شهری مراغه با استفاده از مدل ترکیبی SWOT-ANP، جغرافیا و توسعه، 9(24)، صص. 100-77.
زبردست، اسفندیار (1389) کاربرد فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 2(41)، صص. 90-79.
زرقانی، سید هادی؛ حجازی جوشقانی، محسن (1391) توریسم بین‌الملل و نقش آن در اقتصاد و توسعة شهری با تأکید بر کلانشهر مشهد، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی، مشهد.
شهابیان، پویان (1390) بررسی نقش و اثرات گردشگری شهری در توسعة پایدار شهر؛ با تأکید بر ادراک ساکنان، آرمان‌شهر، 4 (7)، صص. 132-121.
عبدالهی، علمدار (1388) تبدیل نقش یا کارکرد بافت قدیم شیراز به جاذبه‌های گردشگری؛ گذشته، حال، آینده، پایان‌نامة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: زهره هادیانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده علوم انسانی.
کازس، ژرژ؛ پوتیه، فرانسوا (1382) جهانگردی شهری، ترجمة صلاح‌الدّین محلاّتی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
کیانی، اکبر؛ سالاری سردری، فرضعلی (1390) بررسی و ارزیابی اولویّت‌های منظر فضاهای عمومی شهر عسلویه با استفاده از مدل ANP. باغ نظر، 8 (18)، صص. 37-25.
محسنی، رضاعلی (1388) گردشگری پایدار در ایران؛ کارکردها، چالش‌ها و راهکارها، فضای جغرافیایی، 9 (28)، صص. 171-149.
ملکی، محمدحسن؛ محقر، فاطمه؛ کریمی دستجردی، داود (1389) تدوین و ارزیابی استراتژی‌های سازمانی با به کار گیری مدل­های SWOT و فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP)، مدیریت فرهنگ سازمانی، 8 (21)، صص. 176-159.
نجفی، اسدا... (1389) به کارگیری فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) در تحلیل چالش‌های ساختاری و محیط اجرایی سازمان در مدیریت پروژه‌ها، مهندسی صنایع و مدیریت تولید، 21 (1)، صص. 76-63.
نخعی کمال‌آبادی، عیسی؛ امیرآبادی، محمد؛ محمدی­پور، هیرش (1389) انتخاب استراتژی بهینه توسّط تحلیل SWOT و روش فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP): مطالعة موردی شرکت پتروشیمی اراک، مدیریت صنعتی، 5 (11). صص. 34-21.
هریسون، جفری؛ کارون، جان (1382). مدیریت استراتژیک، ترجمة بهروز قاسمی، انتشارات هیأت، تهران.
Foroughi, A; Rasoulian, M; Esfahani, M. J. (2012) Prioritize Strategies of University by using SWOT Analysis and ANP Method. American Journal of Scientfic Researh46, pp. 83-91.
Pigozzi, B; Thomas, R; Sam brook, R. (2005) Tourism Carrying Capacity Measures: Crowding Syndrome in the Caribbean, The Professional Geographer, 57 (1), pp. 13-20.
Gorener, A. (2012) Comparing AHP and ANP:An Application of Strategic Decisions Making in a Manufacturing Company. Business and Social Science, 3 (11), pp. 194-208.
Gossling, S. (2004) Global Environmental Consequences of Tourism, Global Environmental - Change 12, pp. 45-67.
Lee, J. W; Hie Kim, S. (2001) An integrated approach for interdependent information system project selection. Project Management,19 (2001), pp. 111-118.
Saaty, T. (1977) A Scaling Method for Priorities in Hierarchical Structures, Mathematical Psychology, 15 (3), pp. 234-281.
Yuksel, I; & Dagdeviren, M. (2007) Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis - A case study for a textile firm. Information Sciences, 177 (16), pp. 3364-3382.