تحلیل رابطه فضایی شهر هوشمند و زیست‎پذیری شهرها (موردمطالعه: محلات اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیا و برنامه‎ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

امروزه باتوجه‌به افزایش انفجاری جمعیت شهرها در سراسر دنیا، برنامه‌ریزان شهری به دنبال ارائه راهکارهایی جدید برای غلبه بر این مشکلات هستند. یکی از راهکارها برای فایق آمدن بر این مشکلات در خصوص برنامه‎ریزی شهری، مبحث شهر هوشمند است که در سال‎های اخیر موردتوجه قرار گرفته است. در قرن اخیر پیشرفت‌های سریع در فناوری اطلاعات و ارتباطات یعنی شهرهای هوشمند، کیفیت زندگی در ابعاد محیطی و اجتماعی - اقتصادی یعنی زیست‌پذیری شهرها را در سطح جهانی کاهش داده است. بنابراین، هدف تحقیق حاضر تحلیل رابطه فضایی شاخص‎های شهر هوشمند و زیست‎پذیری شهرها در محلات شهر اصفهان است. داده‎ها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانه‎ای و پیمایشی جمع‌آوری گردید و بعد از تحلیل در نرم‌افزار EXCEL وارد نرم‌افزار GIS شد و با استفاده از رگرسیون چندمتغیره در قالب مدل GWR مورد تحلیل فضایی قرار گرفت. نمونه آماری تحقیق 337 نفر از شهروندان شهر اصفهان بوده‎اند. نتایج تحقیق نشان داد؛ وضعیت شاخص‎های شهر هوشمند در شرایط نامطلوبی قرار داشته و محلات حاشیه‎ای شهر در وضعیت ضعیف‎تری قرار دارند. همچنین شاخص‌های زیست‎پذیری در شهر اصفهان از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند؛ به‌طوری‌که اکثر محلات دارای میانگین امتیازی پایین‌تر از 3 هستند. ‌همچنین نتایج تحلیل فضایی مدل GWR نشان داد که بر اساس آماره R2 رابطه متغیر مستقل (هوشمندسازی شهر) با متغیر وابسته (زیست‌پذیری شهری) در 2 شاخص اقتصادی، اجتماعی به ترتیب 76% و 67% است و شاخص‎های هوشمند‎سازی می‎توانند تأثیرگذاری بالایی بر زیست‎پذیری محلات شهر اصفهان مخصوصاً در مناطق شرقی، جنوبی و جنوب غربی شهر داشته باشند. همچنین آماره R2 نشان داد که تأثیرگذاری شاخص‎های شهر هوشمند بر ابعاد کالبدی و زیست‌محیطی متغیر زیست‌پذیری محلات شهر اصفهان در وضعیت تقریباً متوسط 50% قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

ثاقبی، محمد؛ مافی، عزت‌الله؛ وطن‌پرست، مهدی (1401). ارزیابی و سنجش زیست‌پذیری شهری و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: شهر بجنورد). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22(67)، 335-350. doi: 10.52547/jgs.22.67.335
شاکرمی، کیان (1401). تحلیل فضایی تأثیر فرم شهر بر مصرف انرژی شهر کرج. رسالة دکترا؛ دانشگاه فردوسی مشهد.
شکری یزدان‌آباد، شادی؛ بهزاد فر، مصطفی (1398). کاهش معضلات زیست‌محیطی در بافت‌های ارگانیک و قدیمی با رویکرد شهر هوشمند (مرور ادبیات و ساخت چهارچوب مطالعات میدانی با استفاده از تکنیک تحلیل شبکه‌ای (ANP)). مدیریت شهری، 54 (2)، 128-115. doi: 10.22108/sppl.2022.131222.162
شماعی، علی؛ بیگدلی، لیلا (1395). ابعاد زیست‌پذیری در منطقه 17 تهران. جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)، 14(50)، 171-191. https://mag. ga.ir/article_700860.html
فیروزی، محمدعلی؛ سجادیان، مهیار (1398). واکاوی روند کاوش ها در مطالعه شهرهای هوشمند در ایران و کشورهای منتخب همسایه جنوبی. فصل نامه چشم‎انداز جغرافیایی زاگرس، 11(41)، 129-149. https://sanad.iau.ir/Journal/zagros/Article/ 937920/FullText
منصوری، محمدرضا (1398). زیست پذیری شهری الزامات و راهکارها، جغرافیا و روابط انسانی، 3(2)- 350-367. doi: 20.1001.1. 26453851.1398.2.3.21.3
موسوی داویجانی، مریم (1399). نقش اینترنت اشیا در توسعه شهرهای هوشمند، کاربردهای نوآورانه، فرصت‌ها و چالش‌ها. کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در کامپیوتر، برق و فناوری اطلاعات. https://civilica.com/doc/1123579
نوریان، فرشاد؛ فلاح، مونا (1401). ارزیابی شاخص‌های زیست پذیریِ شهرهایِ هوشمند در دوران پساکرونا (مطالعه موردی منطقه 12 شهرداری تهران). نشریه علمی شهر ایمن، 5(4)، 39-54. doi: 10.22034/ispdrc.2023.1988226.1019

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار