عوامل مؤثر بر اجرای شیوه‎های مدیریت پایدار زمین توسط خانوارهای روستایی در منطقه سیب و سوران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا و برنامه‎ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا و برنامه‎ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

مدیریت پایدار زمین به عنوان شیوه‎ای پایدار برای مبارزه با تهدید اشکال مختلف تخریب و فرسایش زمین در نظر گرفته شده است. با وجود این، اطلاعات کمی در مورد عوامل مؤثر بر تصمیم خانوارها برای اجرای شیوه‎های مدیریت پایدار زمین وجود دارد. در پژوهش حاضر عوامل مؤثر بر اجرای شیوه‎های مدیریت پایدار زمین توسط خانوارهای روستایی در منطقه سیب و سوران مورد واکاوی قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش خانوارهای روستایی کشاورز منطقه سیب و سوران بوده که با استفاده از فرمول‎کوکران 230 نمونه به روش نمونه‎گیری تصادفی‎‎‎‎ ساده انتخاب گردید. برای گردآوری داده‎ها و اطلاعات از پرسش‎نامه و مصاحبه استفاده شد. برای شناسایی شیوه‎های مدیریت پایدار از آمار توصیفی استفاده شد. برای شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای شیوه‎های مدیریت پایدار زمین توسط خانوارهای روستایی از مدل‎سازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. نتایج در مورد شیوه‎های مورد استفاده نشان داد که در این منطقه بیشتر از شیوه‎های ابتدایی و ساده که نیاز به هزینه و سرمایه چندانی نداشته استفاده شده است. کاربرد کود دامی/ حیوانی، استفاده از کودهای آلی و سبز، شخم‎ زدن زمین خلاف جهت شیب زمین، ایجاد سد خاکی و سنگی در بالا دست زمین و ایجاد آب بند و‌ بندهای خاکی مهم‎ترین شیوه‎های مدیریت پایدار در منطقه سیب و سوران بوده‎اند. نتایج مدل معادلات ساختاری عوامل مؤثر بر اجرای شیوه‎های مدیریت پایدار زمین توسط خانوارهای روستایی نیز نشان داد که عامل ویژگی‎های مزارع کشاورزی با ضریب تأثیر 79/0 بیشترین تأثیر را بر اجرای شیوه‎های مدیریت پایدار زمین در منطقه سیب و سوران داشته است. عامل ویژگی‎های اکولوژی زمین کشاورزی با ضریب تأثیر 73/0، عامل حمایت‎ها و زیرساخت‎های سازمانی با ضریب تأثیر 69/0، عامل ویژگی‎های خانوار با ضریب 68/0 و عامل ویژگی‎های اجتماعی و اقتصادی با ضریب تأثیر 65/0، در مرتبه‎های بعدی قرار گرفته‎اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

بذرافشان، جواد؛ طولابی‌نژاد، مهرشاد؛ صادقی، خدیجه (1396). تحلیل رابطه مدیریت پایدار زمین و عملکرد محصولات کشاورزی و اثرات آن در امنیت غذایی خانوارهای روستایی. پژوهش‎های روستائی، 8 (2)، 346-363. https://dorl.net/dor/20.1001.1. 20087373.1396.8.2.10.0
طولابی نژاد، مهرشاد؛ قنبری، سیروس؛ دوستی مقدم، فاطمه؛ براهوئی اول، مهدی (1396). بررسی عوامل کلیدی اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر سرمایه‌گذاری کشاورزان در مدیریت پایدار زمین‌های کشاورزی (‌موردمطالعه: دهستان میانکوه‌شرقی در استان لرستان). راهبردهای توسعه روستایی، 4(4)، 493-513. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23832657.1396.4.4.4.6
طولابی‌نژاد، مهرشاد؛ پایدار، ابوذر (1397). تحلیل ارتباط استراتژی‌‌های تنوع تأمین معاش با مدیریت اراضی کشاورزی مورد: مناطق روستایی شهرستان پلدختر. نشریه جغرافیا و توسعه، 16(51)، 197-218. doi: 10.22111/gdij.2018.3852
کرانی، زهرا؛ شیری، نعمت اله؛ صالحی، لاله (1393)، نگرش کشاورزان استان کرمانشاه به عملیات حفاظت خاک، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 45(19)، 143- 154. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20084838.1393.45.1.12.4
وزیری نصیراباد، علی؛ ذاکرحقیقی، کیانوش؛ بغدادی، آرش (1401). مدیریت پایدار زمین شهری در چارچوب الگوی حکمروائی یکپارچه زمین شهری (مطالعه موردی: ایران و شهر گرگان). علوم و تکنولوژی محیط زیست، 24(2)، 195-195- 208. doi: 10.30495/jest.2022.56179.5193

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار