سنجش و رتبه‌بندی مناطق شهر یاسوج از منظر شاخص‌های رشد هوشمند با رویکرد توسعه پایدار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، یاسوج، ایران

2 گروه معماری و شهرسازی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

امروزه رشد هوشمند یکی از راهبردهای مؤثر برنامه‌ریزی شهری در راستای توسعه پایدار شهری است چراکه به‌عنوان ابزاری کارآمد در سنجش میزان تمرکز یا پراکنده بودن رشد یک شهر نقش غیرقابل‌انکاری در توسعه، تغییر و شکل‌دهی مناطق شهری به‌ویژه کلان‌شهرها ایفا می‌کند .در این راستا پژوهش حاضر باهدف سنجش شاخص‌های رشد هوشمند شهری به‌منظور اولویت‌بندی مناطق شهر یاسوج، با تاکید بر توسعه پایدار انجام شده است. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی است. شیوه گردآوری داده‌ها به روش اسنادی بوده که با استفاده از آمار و طرح تفصیلی شهر یاسوج (۱۳۹۵) به بررسی رشد هوشمند در این شهر پرداخته شده است. به همین منظور جهت وزن‌دهی شاخص‌های مورداستفاده از فن چند شاخصه آنتروپی شانون استفاده شده سپس به‌منظور تحلیل و رتبه‌بندی شاخص‌ها از مدل الکتره استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مناطق موردمطالعه دارای سطوح متفاوتی از نظر شاخص‌های رشد هوشمند هستند، به‌طوری‌که بر اساس نتایج منطقه سه شهر یاسوج از لحاظ شاخص‌های شهر هوشمند با تعداد ۳ برد و ۱ باخت در مرتبه نخست قرار دارد، منطقه چهار با ۲ برد و ۲ باخت رتبه دوم، منطقه یک با ۱ برد و ۳ باخت رتبه سوم و منطقه دو بدون برد و با ۴ باخت رتبه چهارم را دارد. متناسب با شرایط مناطق می­توان از نظر ساکنین برای توسعه بیشتر استفاده نمود. چراکه استفاده از نظرات منطقی ساکنین مناطق نه‌تنها موجب ارتقای وضعیت کالبدی، زیست‌محیطی مناطق شهری می‌شود بلکه موجب استقبال و رغبت شهروندان در مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌های شهری می‌شود.

کلیدواژه‌ها


آنامرادنژاد، رحیم‌بردی؛ نیکپور، عامر؛ حسینی، سیده زهره (۱۳۹۷). تحلیل کالبدی فضایی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند شهری (مطالعه موردی شهر بابل). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، ۹ (۳۴)، ۶۷-۸۹.
انصاری، میترا؛ شریعت‌پناهی، مجیدولی؛ ملک‌حسینی، عباس؛ مدیری، مهدی (۱۴۰۰). مدل‌یابی عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری اصول رشد هوشمند در شهر ملایر. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۲۵ (۲)، ۱۲۳-۱۴۷.
درویشی، یوسف؛ موغلی، مرضیه (۱۳۹۹). واپایش مؤلفه‌های رشد هوشمند شهری در رویکرد توسعه پایدار شهری با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره (مطالعه موردی شهر اردبیل). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ۱۲(۴۸)، ۳۸۵-۳۶۹.
رحیمی، محمد؛ قیاسی، سمیرا؛ امیریان، سهراب (۱۳۹۶). ارزیابی شاخص‌های رشد هوشمند شهری با استفاده از مدل تحلیل عاملی (مطالعه موردی منطقه یک شهر شیراز). نشریه جغرافیا، ۱۵(۵۵)، ۲۵۳-۲۶۶.
روستایی، شهریور؛ پورمحمدی، محمدرضا؛ قنبری، حکیمه (۱۳۹۶). بررسی نقش ساختاری حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهرهای هوشمند (مطالعه موردی شهرداری تبریز). برنامه­ریزی شهری، ۸ (۳۱)، ۱۲۳-۱۴۶.
زیاری، کرامت‌اله؛ جان بابازاده، محمدحسین (1388). دیدگاه­ها و نظریات شهرسالم شهرداری­ها. 9 (95)، 145-161.
سازمان حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی یاسوج (۱۳۹۹). طرح توسعه شهر یاسوج.
شمس، مجید؛ محمدی، محمدعلی (۱۳۹۶). تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی - کالبدی و تأثیر آن بر رضایتمندی ساکنان (مطالعه موردی سکونتگاه‌های غیررسمی شهر همدان کوی ولیعصر). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ۱۰ (۱)، ۱۰۹-۱۲۴.
عبدالهی، علی‌اصغر؛ فتاحی، مژگان (۱۳۹۶). سنجش شاخص‌های رشد هوشمند شهری با استفاده از تکنیک الکتره (مطالعه موردی مناطق شهر کرمان). برنامه­ریزی و آمایش فضا، ۲۱ (۲)، ۴۵-۶۰.
عبدالی، ابراهیم؛ کلانتری خلیل‌آباد، حسین؛ پیوسته‌گر، یعقوب (۱۳۹۸). تحلیل فضایی - کالبدی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند شهری (نمونه موردی شهر یاسوج). دانش شهرسازی، ۲ (۳)، ۸۳-۹۷.
عرفانیان ستاریان، مریم (۱۳۹۲). بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده با رویکرد شهر هوشمند. اولین همایش ملی جغرافیا شهرسازی و توسعه پایدار. تهران،https://civilica.com/doc/265792
عزیزپور، ملکه؛ اسمعیل پور، نجما (۱۳۸۸). رشد افقی سریع شهر یزد و تأثیر آن بر سفرهای شهری در محدوده مرکز و پیرامون این شهر. جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، ۱۴ (۳۰)، ۱۸۵-۲۰۹.
فردوسی، سجاد؛ شکری فیروزجاه، پری (۱۳۹۴). تحلیل فضایی کالبدی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند (مطالعه موردی نواحی شهری شاهرود). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، ۱۲ (۲۲)، ۱۰۱-۱۲۲.
محمودزاده، حسن؛ عابدینی ایرانق، رویا (۱۳۹۸). تلفیق اصول رشد هوشمند و استراتژی توسعه میان افزا در شناسایی ظرفیت‌های کالبدی توسعه درونی شهر (مطالعه موردی منطقه سه تبریز). جغرافیا و توسعه، ۱۷ (۵۶)، ۵۷-۷۲.
مشکینی، ابوالفضل؛ مهدنژاد، حافظ؛ پرهیز، فریاد (۱۳۹۲). الگوهای فرانو گرایی در برنامه‌ریزی شهری. تهران: امید انقلاب.
مؤمنی، سمانه؛ ملک حسینی، عباس (۱۴۰۰). ﺗﺤﻠﯿﻞ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯿﺰان تأثیرگذاری شاخص‌های رﺷﺪ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی اراک. نگرش‌های ﻧﻮ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ، ۳۱ (۲۲)، ۷۷-۸۸.