شناسایی و رتبه‌بندی تأثیر متقابل موانع ساختاری گردشگری اجتماع‌محور در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

اخیراً ادبیات گردشگری به نقش جامعه در کلیه ابعاد توسعه پایدار توجه بسیاری معطوف داشته و مشارکت جامعه را در امور گردشگری، به‌عنوان یک چالش مهم در توسعه گردشگری پایدار برشمرده است. ذی نفعان محلی اغلب برای مشارکت فعالانه در گردشگری اجتماع‌محور با موانع ساختاری، فرهنگی و عملیاتی متعددی روبرو هستند. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و با روش تحلیل محتوا انجام‌گرفته است. گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای انجام و با ابزار پرسش‌نامه به‌وسیله خبرگان تکمیل شده است. در ابتدا 13 مورد از چالش‌های گردشگری مبتنی بر جامعه شناسایی و به‌وسیله خبرگان تأیید و بومی‌سازی شد؛ سپس به وزن‌دهی چالش‌های شناسایی شده توسط هفت خبرة مدیریت امور شهری، گردشگری و دانشگاهی با استفاده از روش SWARA پرداخته شد. سپس الگویی از روابط درونی موانع با استفاده از رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری ارائه و برای تأیید یافته‌ها از نرم‌افزار میک‌مک استفاده شد. طبق یافته‌های مدل‌سازی ساختاری تفسیری، موانع در شش سطح ترازبندی شدند و موانع نگرش سیاسی متخصصان، ساختار دولتی متمرکز و مأموریت و اهداف متمایز؛ بیشترین تأثیرگذاری را داشته‌اند. همچنین طبق یافته‌های میک‌مک، شش چالش نگرش سیاسی متخصصان، ساختار متمرکز، مأموریت و اهداف متمایز، مقاومت در مقابل اصلاحات، سلطه نخبگان و هزینه‌های بالای مشارکت؛ به‌عنوان متغیرهای اثرگذار مطالعه شناسایی شدند. طبق نتایج؛ عمدة عواملی که باعث مانع توسعه پایدار گردشگری می‌شوند از عهده مردم و مقامات محلی خارج است؛ لذا وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سطح ملی می‌بایست به توزیع قدرت بین شوراهای شهر اقدام کرده و تعادل و توازن قدرت را برقرار کند تا مقامات محلی تأثیر خود را بر روند توسعه گردشگری اجتماع‌محور لمس کنند.

کلیدواژه‌ها


رونقی، محمدحسین؛ دهقانی، مسعود (1399). ارائۀ چارچوب پذیرش گردشگری الکترونیکی با استفاده از روش فراترکیب، فصلنامه گردشگری و توسعه، 9(4)، 49-63.
زارعی، عظیم؛ مدرسی، میثم؛ فلاحی، آزاده (1400). شناسایی و مدل‌سازی موانع عملیاتی گردشگری اجتماع‌محور ایران. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 10(37)، 185-205.‎
زارعی، علی (1400). چرخش نخبگان سیاسی پس از انقلاب اسلامی در ایران، پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی، 2(3)، 30-1.
زاهدی، شمس السادات؛ خانباشی، محمد (1391). چارچوبی نظامند برای تجزیه‌وتحلیل عوامل مؤثر بر اعتماد سیاسی در ایران. فصلنامه علمی‌پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 21(68)، 33 -65.
عبدی، کمیل؛ جعفری مهرآبادی، مریم؛ صفایی رینه، مصطفی؛ االله یاری، شمیلا (1398). سنجش رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری با رویکرد حکمروایی خوب شهری مطالعه موردی: شهر کیاسر، فصل نامه آمایش محیط، 45، 139-166.                                 
کریمیان، محمد‌وزین؛ کلاهی، بهاره؛ صفری، سعید (1394). شناسایی ‌و ‌اولویت‌بندی عوامل ‌مؤثر بر ‌شفافیت ‌نظام ‌اداری‌ ایران ‌(ناظر‌بر‌بند ‌18 سیاست‌های کلی نظام اداری)، چشم‌انداز مدیریت دولتی، 6(3)، 105-83.    
لطیفی، غلامرضا؛ سویزی، امیر (1393). بررسی و شناخت موانع فرهنگ مشارکت شهروندی و تحقق جامعه مدنی (نمونه موردی: منطقه 01 شهر اصفهان)، بیست و چهارمین همایش ملی شهرسازی فرهنگ گرا، اصفهان.
موسایی، میثم، هاشمی، سمیه؛ ابراهیمی، میترا (1391). بررسی جامعه‌شناختی توسعه پایدار گردشگری در ایران؛ موانع، چالشها، راهکارها، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد شوشتر، 6(16)،50-25.
یورونیوز فارسی، اعلام رتبه‌بندی سالانه فساد، ایران در رده ۱۴۶ جهان. پنجشنبه (۳ بهمن، 1398). قابل بازیابی در: https://per.euronews.com/2020/01/23/transparency-international-2019-corruption-index-iran-146th