آشکارسازی فرونشست زمین جهت پایداری دشت هریس با استفاده از تصاویر راداری و روش‌های SBAS و PSI

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‎ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‎ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 گروه سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، دانشکده برنامه‎ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

از جمله مخاطرات محیطی بسیار مهم که در منطقه دشت هریس باید موردتوجه قرار بگیرد فرونشست است. پدیده فرونشست در دهه‎های اخیر مشکلات زیادی را برای زمین‎های کشاورزی، مناطق مسکونی، جاده‎ها و کانال‎های آبرسانی در برخی مناطق کشور به وجود آورده است. به‌منظور تحلیل سری زمانی جابه‌جایی سطح زمین، الگوریتم خط مبنای کوتاه موسوم به SBAS به کار گرفته شد. تحلیل سری زمانی فرونشست، با استفاده از ۶ تداخل نگاشت (اینترفروگرام) محاسبه شده از ۲۱ تصویر راداری ماهواره Sentinel1 در بازه زمانی 4 سال (2016-2019) انجام شد. یک عامل نرم‎کنندگی بهینه که نوفه ناشی از اتمسفر، خطای بازیابی فاز و اثرات مداری را کاهش می‎دهد و یا به‌عبارت‌دیگر با استفاده از مدل اتمسفری تأثیرات این عامل کاهش یافت تا سیگنال‎های غیرخطی به‌صورت بهینه حفظ شوند. نتایج تحلیل سری زمانی نشان داد که منطقه به طور پیوسته در حال فرونشست است. همچنین از روش PSI نیز برای برآورد فرونشست و مقایسه آن با روش SBAS استفاده گردید که نتایج نشان‌دهنده برتری روش SBAS به روش PSI در این تحقیق بود. در این تحقیق با استفاده از تصاویر راداری سنتینل 1 و همچنین تصاویر سنتینل 2 اقدام به برآورد فرونشست زمین در دشت هریس شده است. کاربری‎های موجود در دشت را از تصاویر سنتنیل 2 استخراج شده و با نتایج حاصل از تصاویر راداری انطباق داده شده تا ارتباط فرونشست زمین با هریک از کاربری‎های موجود در دشت هریس بررسی شود. نتایج حاصل از اجرای دو روش برآورد فرونشست زمین میزان جابه‌جایی سطح زمین را (۰ تا ۱۵) سانتیمتر در سال نشان داد. نتایج بررسی عمق چاه‎های پیزومتری نیز ارتباط قوی بین فرونشست و عمق چاه‎های آب منطقه را نشان می‎دهد.

کلیدواژه‌ها


خزاعی، مرضیه؛ زارع، محمد؛ مختاری، محمدحسین، رشتیان، آناهیتا؛ عربی علی‌آباد، فهیمه (1398). مقایسه دقت انواع روش‎های طبقه‌بندی در تهیه نقشه کاربری اراضی. کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی، 7 (1)، 165-178.
رضایی مقدم، محمدحسین؛ رضایی بنفشه درق، مجید؛ فیضی زاده، بختیار؛ نظم فر، حسین (1389). طبقه‌بندی پوشش اراضی بر اساس تکنیک شی‎گرا در تصاویر ماهواره‎ای. (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی). پژوهشهای آبخیزداری، 23(2)،19-32.
عزت آبادی پور، حمید (1395). معرفی تصاویر ماهواره سنتینل 2، سومین کنفرانس سراسری نوآوریهای اخیر در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی. تهران: مؤسسه آموزش عالی نیکان.
عظیمی بخار کلایی، احمد؛ جمالی، علی‌اکبر؛ سید زین‌العابدین، حسینی (1396). مقایسه دقت طبقه‌بندی سری زمانی لندست در پایش تغییرات کاربری اراضی. کاربرد سنجش‌ازدور و GIS در علوم منابع طبیعی، 8 (2)،33-47.
فیضی زاده، بختیار؛ هلالی، حسین (1389). مقایسه روش‎های پیکسل پایه، شی‎گرا و پارامترهای تأثیرگذار در طبقه‌بندی پوشش/ کاربری اراضی استان آذربایجان غربی. پژوهشهای جغرافیای طبیعی (پژوهشهای جغرافیایی). ۴۲(71)،84-73.