مسئولیت‌پذیری حکمروایی خوب بر پایداری اجتماعی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان کاشان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‎ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

در سال‌های اخیر بااهمیت یافتن الگووارۀ (پارادایم) توسعه پایدار، تاکید بر جایگاه بعد اجتماعی در حوزۀ پایداری اهمیتی دوچندان یافته است. یکی از پیش‌شرط‌های اساسی برای رسیدن به توسعه پایدار و از اساسی‌ترین معیارهای رفاه در هر جامعه، حفظ و ارتقاء پایداری اجتماعی است که با مدیریت مناسب و حکمروایی خوب می‎توان پایداری شاخص‎های اجتماعی را ارتقا داد. این پژوهش یک مطالعه توصیفی - پیمایشی است که تحلیل روابط ساختاری پایداری اجتماعی با ابعاد چهارگانه بر اساس مبانی نظری DFID و حکمروایی خوب با ابعاد هشت‌گانه UNPD را موردمطالعه قرار داده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع‌آوری داده‌ها پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی شهرستان کاشان بودند (364482=N) که با استفاده از جدول کرجسی - مورگان، حجم نمونة آماری ۳۷۹ نفر محاسبه گردید. به‌منظور دستیابی به نمونه‌ها در این پژوهش، از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای استفاده گردید. مقدار آلفای کرونباخ به‌دست‌آمده برای شاخص‎های حکمروایی خوب برابر 75/0 و برای شاخص‎های پایداری اجتماعی 72/0 محاسبه شده است. است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از بسته نرم‌افزاری SPSS نسخه ۲۴ و AMOS استفاده شد. بر اساس نتایج حاصله مؤلفه‌های حکمروایی خوب و پایداری اجتماعی به ترتیب با میانگین 120/3 و 780/2 در روستاهای شهرستان کاشان به ترتیب متوسط و پایین‎تر از حد مطلوب ارزیابی شده است و بین مؤلفه‌های حکمروایی خوب با پایداری اجتماعی روابط علّی با شاخص‌های مطلوبی برازش داشت (RMSEA= 0/022). بر اساس یافته‌های تحقیق ارتقاء شاخص‌های قانونمندی، شفافیت، مسئولیت‌پذیری، کارایی و اثربخشی، مشارکت، اجماع گرایی، عدالت‌محوری و پاسخ‎گویی در توسعه مؤلفه‌های پایداری اجتماعی اثرگذار هستند.

کلیدواژه‌ها


پازکی، معصومه؛ شیخی، داود؛ صمدی مقدم، شیرین (1399). تحلیل نقش مدیریت مبتنی بر حکمروایی خوب در توسعه پایدار روستایی مطالعه موردی: دهستان فیلستان و شهرستان پاکدشت. جغرافیا و توسعه، 18(58)، 93-112.
رحمانی فضلی، عبدالرضا؛ صادقی، مظفر؛ علیپوریان، جهانبخش (1394). بنیان‌های نظری حکمروایی خوب در فرایند مدیریت روستایی نوین. مدیریت شهری و روستایی، ۱۴ (۳۸)، 54-43
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ عظیمی آملی، جلال؛ پورطاهری، مهدی؛ احمدی‌پور، زهرا (1391). ارائه الگوی مناسب حکمروایی خوب روستایی در ایران. فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، 8(26)، 1- 28.
سفیری، خدیجه؛ شایسته، سولماز (1394). بررسی رابطه‌ی سرمایه اجتماعی خانواده با سلامت اجتماعی جوانان. فصلنامه مددکاری اجتماعی، ۴ (۳)، 17-5
علوی حکمت، زینب (1393). بررسی رابطه انواع سرمایه با سلامت اجتماعی افراد شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا.
کلانتری، خلیل (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی - اقتصادی، انتشارات فرهنگ صبا، چاپ دوم
مومنی، احمد؛ جهانشیری، ماندانا؛ عزمی، آئیژ (1399). اثرات حکمروایی خوب بر زیست‌پذیری سکونتگاه‌های پیراشهری در دهستان آدران. توسعه فضاهای پیراشهری، 2(1)، 193-205.
نوروزی، اصغر؛ ابراهیمی، الهه (1397). تحقق‌پذیری شاخص ‏های حکمروایی خوب در نواحی روستایی شهرستان لنجان. فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، 5(2)، 93-109.
نوروزی، اصغر؛ مهدوی، داوود؛ بدری‌زاده، زهرا (1396). ارزیابی عملکرد دهیاری‌ها در چارچوب شاخص‌های حکمروایی خوب روستایی (موردمطالعه: بخش مرکزی شهرستان اصفهان). پژوهشهای روستائی، 8(4)، 649-662.
هزارجریبی، جعفر؛ مهری، اسدالله (1391). تحلیل رابطۀ سرمایه اجتماعی و سلامت روانی و اجتماعی. فصلنامه علوم اجتماعی، 19(59)، 42-90.
وثوقی، منصور؛ مهدوی، سید محمدصادق؛ رحمانی خلیلی، احسان (1392). بررسی تأثیرات جمعی سرمایۀ اجتماعی، شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی بر سلامت اجتماعی‌. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 4(2)، 235-263.