تبیین اثر نهادگرایی یکپارچه بر توسعه پایدار روستاهای استان آذربایجان غربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

نهادگرایی یکپارچه توسعه روستایی چارچوب مؤثر تعامل وسیع‎تر ارزش داشتن و بودن نهادهای متولی روستایی برای انجام اقدامات پایداری در روستا را فراهم می‎آورد. این پژوهش باهدف تعیین اثر راهبرد نهادگرایی یکپارچه بر ابعاد توسعه پایدار روستایی اجرا شده است. جهت‎گیری اصلی پژوهش کاربردی و روش پژوهش کمّی با رویکرد قیاسی از نوع توصیفی همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری و به‌صورت پیمایشی است. واحد تحلیل؛ مقیاس منطقه‎ای نهادهای متولی توسعه روستاهای منطقه استان آذربایجان غربی شامل استانداری، سازمان جهاد کشاورزی و بنیاد مسکن و شرکت آب و فاضلاب روستایی استان آذربایجان غربی بود. جامعه آماری پژوهش کارشناسان برتر و مشخص دارای سوابق علمی و عملی و تجربی بالای پنج سال در پست‎های مدیریتی و امور کارشناسی در نهادهای متولی توسعه روستایی در سطح منطقه‎ای استان آذربایجان غربی بود. ابزار اندازه‎گیری پرسش‌نامه است که روایی همگرا و پایایی ترکیبی حاکی از سازگاری درونی و دارای پایایی سازه است. این پژوهش یک طرح کلی نهادی جدید برای بهبود کارکرد نهاد روستایی پیشنهاد کرده است. شاخص‎های برازش مدل ساختاری مطلوب است، بنابراین نتایج می‎تواند به کل جامعه آماری تعمیم داده شود. نتایج نشان داد راهبرد نهادگرایی یکپارچه و ابعاد پنج‌گانه آن بر توسعه پایدار روستایی تأثیر مثبت معنی‎داری دارد. یافته‎ها ضمن تأیید مدل‎های قبلی توسعه پایدار روستایی ترکیب تازه‎ای را به همراه ابعاد جدید ارائه داد و شاخصه‎های تازه‎ای از مفهوم نهاد‎گرایی یکپارچه شامل نهادگرایی عمل‎گرایانه، نهادگرایی شبکه‎ای، نهادگرایی حکمرانی محور، نهادگرایی آینده‎نگرانه و نهادگرایی ارزش محور در عرصه توسعه پایدار روستایی گشود. بر اساس راهبرد نهادگرایی یکپارچه؛ برقراری ارتباط تنگاتنگ اهالی روستا با مسئولین در نهادها در جهت بهره‎برداری از اراضی روستا و ارتقای رفاه روستاییان منجر می‎شود. ازاین‌رو، توصیه می‎شود متولیان امر از مدل پژوهش برای توسعه پایدار روستایی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم‎زاده آسمین، حسین؛ ابراهیم‎زاده، عیسی، پایدار، ابوذر (1398). برنامه‎ریزی توسعه اشتغال پایدار روستایی با رویکرد PRA مبتنی بر مدل هفت سرمایه (موردشناسی: روستای بغدان شهرستان نیک‎شهر). فصلنامه پژوهش‌های روستایی، 10(3)، 511-525.
ابراهیمی، سعید؛ قاطعی‎کلاشمی، زهرا؛ حاج‎بنده، مسعود؛ مرادی، داریوش (1396). تدوین ساختار مناسب آینده‎پژوهی در شهرداری اصفهان. فصلنامه آیندهپژوهی مدیریت، 28(111)، 67-68.
ابریشمی، حمید؛ بیدرام، رسول؛ ماجد، وحید؛ بخشایش، الهام (۱۳۹۸). امکان‎سنجی توسعه پایدار روستایی از طریق توسعه صنایع خلاق (مورد مطالعه: صنایع‌دستی روستاهای منتخب استان اصفهان). روستا و توسعه، ۲۲ (88)،51-69.
احمدوند، مصطفی (۱۳۹۳). بررسی تأثیر دهیاری‎ها بر توسعه پایدار روستایی در شهرستان بویراحمد. فصلنامه روستا و توسعه، 17(3)، 23-42.
احمدی، فاطمه؛ سجادی، اشرف (1391). بررسی مؤلفه‎های بازدارنده توسعه پایدار روستایی از دیدگاه کارشناسان. مجله پژوهشهای ترویج و آموزش کشاورزی، 5(3)، 69-80.
اسدی محل‎چالی، مسعود؛ پیربابایی، محمدتقی (۱۳۹۷). راهبردهای توسعه پایدار در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک AHP (موردمطالعه: روستاهای واقع در آران و بیدگل، کاشان و نطنز). جغرافیا و توسعه، ۵۰، 95-108.
امیرکبیری، علیرضا؛ بابازاده، کامران؛ جمشیدی آوانکی؛ مینا؛ ربیعی مندجین، محمدرضا (۱۴۰۰). طراحی و تبیین مدل توسعه پایدار روستائی با تأکید بر الگوی نهادگرایی. رساله دکتری، مدیریت دولتی، خط‎مشی‎گذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
امینی‎نژاد، غلامرضا؛ زنده‎بودی، یاسر (۱۳۹۷). ارزیابی شاخص‎های توسعه پایدار روستایی در استان بوشهر (مورد مطالعه: شهرستان تنگستان)، فصلنامه روستا توسعه، ۷۱ (۴)، 1-28.
پازکی، معصومه؛ صمدی مقدم، شیرین (1399). تحلیل نقش مدیریت مبتنی بر حکمروایی خوب در توسعه پایدار روستایی (موردمطالعه: دهستان فیلستان، شهرستان پاکدشت). فصلنامه جغرافیا و توسعه، 58، 93-112.
پالوج، مجتبی (۱۳۹۸). نسبت الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت و توسعه پایدار روستایی. برنامهریزی و آمایش فضا، ۲۳، 145-168.
پورطاهری، مهدی؛ نقوی، محمدرضا (1391). توسعه کالبدی سکونتگاه‎های روستایی با رویکرد توسعه پایدار (مفاهیم، نظریه‎ها، راهبردها). مسکن و محیط روستا، 137، 53-70.
ثانی‎حیدری، علیرضا؛ دانشور کاخکی، محمود؛ شاهنوشی، ناصر؛ صبوحی‎صابونی، محمود (1399). تحلیل اثرگذاری‌های اعتبارات خرد بر مؤلفه‌های توسعه پایدار روستایی: به‌کارگیری رهیافت رگرسیون جورسازی بر پایه نمره تمایل و الگوریتم بوت‌استرپ. اقتصاد کشاورزی، 14(1)، 51-93.
جوان، جعفر؛ علوی‎زاده، سید امیرمحمد؛ کرمانی، مهدی (۱۳۹۰). نقش متنوع‎سازی فعالیت‎های اقتصادی در توسعه پایدار روستایی (موردمطالعه: شهرستان سمیرم). جغرافیا (فصلنامه علمی - پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، 9(۲۹)، 17-43.
رامین‎مهر، حمید؛ چارستاد، پروانه (1392). روش تحقیق کمّی با کاربرد مدلسازی معادلات ساختاری (نرمافزار لیزرل). تهران: ترمه.
رکن‎الدین افتخاری، عبدالرضا؛ محمودی، سمیرا؛ غفاری، غلامرضا؛ پورطاهری، مهدی (۱۳۹۴). تبیین الگوی فضایی سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار روستایی مورد: روستاهای استان خراسان رضوی. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(1)، 87-107.
رومیانی، احمد؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ منصوری، خیرالنسا (1397). تحلیل ساختاری - کارکردی مسکن روستایی با رویکرد توسعه پایدار (موردمطالعه: دهستان رومشگان شرقی، شهرستان کوهدشت). مسکن و محیط روستا، 162، 55-70.
رومیانی، احمد؛ عنابستانی، علی‎اکبر؛ ولایی محمد (۱۳۹۴). تحلیلی بر اثرات سرمایه اجتماعی بر روی توسعه پایدار روستایی دهستان رومشگان غربی شهرستان کوهدشت. فصلنامه علمی - پژوهشی فضای جغرافیایی، 15(52)، 97-115.
سالاری سردری، فرضعلی؛ بیرانوندزاده، مریم؛ علیزاده، سید دانا (1393). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلی (موردمطالعه: سکونتگاه‌های شهری و روستایی منطقه عسلویه). هویت شهر، 8(19)، 77-88.
شایان، حمید؛ رومیانی، احمد؛ دهبان‎ژاد، اکبر؛ روشنایی، حامد (۱۳۹۶). سرمایه‎گذاری خانوادگی با منشأ شهری؛ راهبردی برای توسعه پایدار روستایی (موردمطالعه: دهستان صائین قلعه شهرستان ابهر). مجلة جغرافیا و توسعه ناحیهای، 15(3)، 21-44.
شفیعی ثابت، ناصر؛ میرواحدی، نگین‎سادات (۱۳۹۸). واکاوی تأثیرات رویکرد برنامه‎ریزی در توانمندسازی روستاییان در فراگرد توسعه پایدار روستایی (موردمطالعه: شهرستان‎های ری و پاکدشت). فصلنامه برنامهریزی منطقهای، 9(33)، 87-104.
قربانی، علی؛ عنابستانی، علی اکبر؛ شایان، حمید (۱۳۹۹). تحلیل فضایی اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر تغییرات سطح توسعه پایدار در حوزه‎های روستایی (موردمطالعه: شهرستان بجنورد). فصلنامه علمی - پژوهشی برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، 10(1)، 1-28.
کریمی، فرزاد؛ احمدی‎وند، مصطفی (1393). وضعیت‎سنجی و اولویت‎بندی شاخص‎های توسعه پایدار در مناطق روستایی (موردمطالعه: بخش مرکزی شهرستان بویراحمد). پژوهشهای روستایی، 5(3)، 663-690.
مرادی مسیحی، واراز؛ طالبی، مانی (۱۳۹۶). تحلیل ساختاری شاخص‎های توسعه پایدار روستایی مورد: دهستان‎های شهرستان صومعه‎سرا. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 6(3)، 165-180.
مهدوی، مسعود؛ شمس‎الدینی، علی. (1392). تحلیلی بر نقش توانمندی‎های محیطی در توسعه پایدار نواحی روستایی (موردمطالعه: بخش مرکزی شهرستان رستم). فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 10(39)، 19-36.
یاری حصار، ارسطو؛ بوچانی، محمد‎حسین؛ محمدی، زهرا (۱۳۹۶). ارزیابی نقش شهرک صنعتی البرز در شاخص‎های توسعه پایدار. مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، 3(19)، 59-78.