تأثیر فرود دریای سرخ بر بارش ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

بارش یکی از پیچیده‎ترین عناصر جوّی است که تغییرپذیری مکانی و زمانی زیادی دارد. از این‎رو، شناسایی ویژگی‎ها و منابع رطوبتی آن، امکان پیش‎بینی و درک درست این عنصر را فراهم می‎کند. فرود دریای سرخ، کم‎فشاری سطحی و کشیده روی دریای سرخ است که آغازه‎ی آن کم‎فشار سودانی است. این فرود به‎طور معمول با هوای گرم و خشک همراه است؛ ولی در صورت وجود یک فرود در تراز میانی هم‎زمان با فرود سطحی، می‎تواند به بارش‎های شدید و رگباری در شرق مدیترانه و نیز ایران منجر شود. برای بررسی تأثیر فرود دریای سرخ بر بارش ایران، ابتدا داده‎های بارش ایران برای دوره‎ی (1/1/1340 تا 10/10/1383 خورشیدی) تهیّه و سپس فرود دریای سرخ برای همین دوره‎ی مطالعه، شناسایی شد. تحلیل خوشه‎ای فرود دریای سرخ نشان داد که این فرود دارای سه الگوی اصلی، شامل الگوی میانی، الگوی باختری و الگوی خاوری است. آنگاه نسبت افزایش بارش به میانگین بارش در دوره‎ی مطالعه در دوازده ماه سال، برای هر یک از الگوهای فرود دریای سرخ محاسبه و نقشه‎های آن ترسیم شدند. میزان تأثیر فرود دریای سرخ بر بارش در هر یک از ماه‎ها و الگوهای مختلف، متفاوت است. بیشترین پهنه و درصد افزایش بارش در زمان رخداد الگوی میانی فرود دریای سرخ، مربوط به اردیبهشت و خرداد ماه، در زمان الگوی باختری مربوط به بهمن و اسفندماه و در زمان الگوی خاوری مربوط به اردیبهشت و مهر ماه است.

کلیدواژه‌ها