بررسی ارتباط بین آلاینده‌های هوا و پارامترهای هواشناسی در بخش کشاورزی استان مازندران با استفاده از رگرسیون لجستیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد کشاورزی، بخش کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 گروه اقتصاد کشاورزی، مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستائی، تهران، ایران

چکیده

توجّه به آثار زیست­ محیطی در تولید محصولات کشاورزی می­تواند درراستای مدیریت پایدار کشاورزی بسیار مفید باشد. شناخت رفتارهای زیستی در تولید آلاینده­ها می­تواند نقش مهمّی در کاهش اثرات سوء آلودگی هوا داشته باشد. روش رگرسیون لجستیک به­عنوان روش توسعه­یافتة خطّی، به­منظور پیش­بینی آلودگی هوا به­شمار می­رود؛ تحلیل سری زمانی پارامترهای اثرگذار بر آلاینده­های هوا و پرداختن به این موضوع که برای پیش­بینی میزان آلاینده­ها در یک گام زمانی جلوتر، به چه تعداد داده در زمان­های قبلی نیاز است، مسئله­ای است که کمتر بررسی شده است. هدف پژوهش حاضر آن است که با مدل­سازی فرایند پنج آلایندة مهم شامل مونوکسید کربن، اُزون، ذرّات معلّق با قطر کمتر از ده میکرومتر، دی­اکسید گوگرد و دی­اکسید نیتروژن در استان مازندران با استفاده از روش رگرسیون لجستیک و تحلیل سری­های زمانی، میزان کارایی و انعطاف‌پذیری روش­های به­کار گرفته­شده در مدل­سازی و پیش­بینی این آلاینده­ها را بررسی کند. در نوشتار پیش رو، داده­های هواشناسی از ایستگاه­های رامسر، آمل، بابلسر و نوشهر و داده­های آلودگی هوا از ایستگاه­های گلوگاه، قائم­شهر، ساری و کیاسر به­صورت روزانه در نیمسال دوم 1396 و سال 1397 دریافت شده که میانگین آن­ها در تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شده است. نتایج نشان داد که NO2 و CO ایستگاه گلوگاه و O3 ایستگاه کیاسر و SO2، NO2 و CO ایستگاه­های آلودگی ساری و قائم­شهر به­طور کامل با پارامترهای دما، رطوبت نسبی و سرعت باد ارتباط معنی­داری دارند که بیانگر تأثیر این پارامترها در تغییر غلظت آلاینده­های پیش­گفته است؛ همچنین براساس الگوهای توابع یک­متغیّرة معادلات رگرسیون­ها، فرمول­های معتبری برای تخمین روابط لجستیک بین آلاینده­ها و پارامترهای هواشناسی استخراج شد که براساس آن، با داشتن پارامترهای هواشناسی در ایستگاه­ها، به­راحتی می­توان میزان آلودگی منطقه را پیش­ بینی کرد



کلیدواژه‌ها


استادزاد، علی­ حسین؛ بهلولی، پریسا (1394). تأثیر انرژی­های تجدیدپذیر بر منحنی زیست­ محیطی کوزنتسی در ایران. نظریه ­های کاربردی اقتصاد، 2 (2)، 127-154.
الهامی، بهزاد؛ اکرم، اسداله؛ خانعلی، مجید (1395). بهینه­ سازی انرژی مصرفی و کاهش انتشار گاز­های گلخانه­ ای در تولید عدس آبی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ­ها. مهندسی بیوسیستم ایران، 47 (4)، 701–704.
امیرنژاد، حمید؛ بهمن­پوری، صفیه (1392). تلفیق هدف­های زیست­ محیطی و اقتصادی بهره برداران کشاورزی در تعیین الگوی بهینة کشت؛ مطالعه موردی: دشت بیضاء استان فارس. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5 (18)، 117-131.
جهانگرد، اسفندیار (1393). اولویت­ بندی سرمایه­ گذاری در فعّالیت­های اقتصادی ایران با ملاحظة آلودگی­های زیست­ محیطی. مجلس و راهبرد، 21 (80)، 137-168.
خورشیددوست، علی‌محمد؛ محمدی، غلامحسن؛ عقلمند، فریبا؛ حسینی صدر، عاطفه (1397). تحلیل آماری - توصیفی ارتباط پارامترهای جوّی با آلودگی هوای شهر تبریز. مدیریت مخاطرات محیطی، 5 (2)، 217-230.
سلیقه، محمد؛ کاخکی مهنه، حمید (1394). بررسی روابط بین عناصر آب‌وهوایی و نوسانات آلودگی هوا (مورد: شهر مشهد). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 14 (3)، 77-94.
شمس­ الدینی، علی؛ احمدی، وانکو (1399). تخمین مکانی – زمانی آلاینده­ های منواکسید کربن و دی­ اکسید نیتروژن شهر تهران مبتنی بر داده­های حاصل از سنجش‌ازدور و داده­های کمکی. جغرافیا و پایداری محیط، 10 (3)، 107-124.
شوشتریان، آشان؛ زیبایی، منصور؛ سلطانی، غلامرضا (۱۳۸۹). بررسی پایداری سیستم­های زراعی با توجّه به اهداف اقتصادی و زیست ­محیطی: مطالعة موردی در منطقه کام فیروز استان فارس. اقتصاد کشاورزی، 4 (4)، 79-96.
محسن‌زاده، فاطمه؛ هزارجریبی، ابوطالب؛ شریفان، حسین؛ دهقانی، احمد (1391). بهینه‌سازی الگوی کشت با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک (مطالعة موردی منطقه آق‌قلا). در: علی جمالی، کنفرانس ملّی استفادة بهینه از منابع آب، (صص. 63-69). دزفول: دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.
مهاجردوست، وحید؛ اکرم، اسداله؛ مشهوری‌آذر، مسعود (۱۳۸۷). آنالیز انرژی مصرفی و هزینه‌های تولید محصولات عمده زراعی شهرستان مراغه. در: نیما سبحانی، پنجمین کنگرة ملّی مهندسی ماشین‌های کشاورزی و مکانیزاسیون، (صص. 26-33). مشهد: انجمن مهندسی ماشین‌های کشاورزی و مکانیزاسیون ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
هراتی، جواد؛ اسلاملوئیان، کریم؛ قطمیری، محمدعلی؛ هادیان، ابراهیم (1393). تجزیه و تحلیل خسارت­های رفاهی ناشی از آلودگی­های زیست­محیطی در ایران (با رویکرد دینامیک سیستم). پژوهش­های رشد و توسعة پایدار (پژوهش­های اقتصادی)، 14 (۴)، ۱۱۳-۱۴۷.