ارزیابی نقش استخراج معادن شهرستان قروه بر پایداری روستاهای پیرامونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

بخش عظیمی از منابع معیشتی روستاها، به بهره‌برداری از منابع محیطی متّکی است. معدن یکی از این منابع است که زمینة دستیابی به توسعة پایدار را فراهم می‌کند و تأثیرات بی­شماری در ابعاد مختلف به­همراه خواهد داشت؛ بنابراین هدف پژوهش توصیفی - تحلیلی پیش رو، ارزیابی نقش استخراج معادن طلای ساریگونی و پوکه قزلجه­کند بر پایداری روستاهای پیرامون است. حجم نمونه شامل 330 نفر است. ارزیابی پایداری روستاها در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست­محیطی با 31 شاخص، با ابزار پرسش­نامه انجام شد. در تحلیل داده‌ها از آزمون‌های همبستگی اسپیرمن و آزمون من‌ویتنی به کمک نرم‌افزار اِس.پی.اِس.اِس. استفاده شد. نتایج رتبه‌بندی روستاها نشان داد که در پایداری اقتصادی و اجتماعی، قزلجه­کند رتبة اوّل، جدآقایه آخرین رتبه؛ در پایداری زیست­محیطی طوغان باباگرگر رتبة اوّل، داش­کسان رتبة آخر و درنهایت در پایداری کل، روستای قزلجه­کند در رتبة اوّل و روستای جدآقایه در پایین­ترین رتبه قرار گرفتند. ازنظر سطح پایداری نیز قزلجه­کند، پایدار، مالوجه و طوغان باباگرگر، نیمه­پایدار و داش‌کسان، بهارلو، جدآقایه ناپایدار شناخته شدند؛ همچنین مشخّص شد بین ابعاد گوناگون پایداری و نیز بین پایداری و فاصلة روستاها از معدن رابطة معنی­داری وجود دارد؛ نیز تفاوت معنی­داری بین پایداری روستاها برحسب نوع معدن، نوع مالکیت معدن و همچنین ازنظر خانوارهای شاغل و غیر شاغل در معدن مشاهده شد. درراستای نقش‌آفرینی معدن­کاری بر توسعة پایدار روستایی لازم است نیروهای بومی برای استخدام در معدن در اولویت قرار گیرند، بخشی از سود معادن صرف توسعة روستاهای اطراف شود، آسیب‌های زیست‌محیطی، با مدیریت منابع و موادّ زائد و بازیافت آن در معادن برطرف شود؛ همچنین با تبادل اطّلاعات و مشارکت­دادن روستاییان در برنامه‌ریزی و اجرای عملیات، اعتماد و رضایت آنان جلب شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ازکیا، مصطفی؛ ایمانی، علی (1390). توسعة پایدار روستایی. مجلّه علوم اجتماعی، جدید (40)، 31-73.
اژدری­فرد، فاطمه؛ احمدوند، مصطفی (1390). واکاوی عملکرد شوراهای اسلامی در مسیر توسعة پایدار روستایی. فصلنامة پژوهش­های روستایی، 2 (3)، 75-98.
پاپلی­یزدی، محمدحسین؛ ابراهیمی، محمدامیر (1392). نظریه­های توسعة روستایی. تهران: سمت.
جباری، ایرج؛ سلیمانی، محسن (1397). تأثیرات معدن­کاری بر روند تغییر چشم‌انداز سراب نیلوفر کرمانشاه. آمایش جغرافیایی فضا، 8 (29)، 33-46.
حاجی­نژاد، علی؛ مظفری، زهرا (1394). بررسی میزان اثرگذاری فعّالیّت­های غیر کشاورزی در توسعة ابعاد اقتصادی و اجتماعی سکونت­گاه­های روستایی (مطالعة موردی: معادن فیروزة خراسان رضوی). مجلّة پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 5 (1)، 123-133.
سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان کردستان (1390). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان قروه. چاپ و نشر دفتر آمار و اطلاعات استانداری کردستان.
سجاسی­قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره (1393). ارزیابی آثار پروژه‌های مهندسی در پایداری سیستم‌های روستایی (با تأکید بر صنایع معدنی- استخراجی). همایش علوم جغرافیایی ایران، (صص. 18-26)، تهران: دانشکدة جغرافیا، مؤسّسة جغرافیا.
شمس­الدینی، علی؛ حسینی، ناصر (1390). نقش تعاونی‌های صنایع کوچک در اشتغال‌زایی و توسعة روستاها. مجلّة تعاون، 22 (6)، 135-156.
صادقلو، طاهره؛ سجاسی­قیداری، حمدالله؛ ریاحی، وحید (1395). ارزیابی اثرات زیست‌محیطی صنایع استخراجی - معدنی در پایداری نواحی روستایی. فصلنامة اقتصاد فضا و توسعة روستایی، 5 (1)، 173-199.
علوی­زاده، امیرمحمد؛ کرمانی، مهدی (1391). بررسی نقش صنایع روستایی در توسعة مناطق روستایی کویری ایران با تأکید بر صنایع معدنی (مطالعة موردی: مجتمع صنعتی و معدنی مس قلعه­زری). همایش ملّی توسعة روستایی، رشت: دانشگاه گیلان.
کتابی، ایوب (1390). بررسی تأثیر بهره­برداری از معادن بر توسعة روستاهای شهرستان تکاب. پایان­نامة کارشناسی­ارشد رشتة توسعة روستایی، دانشگاه زنجان.
لقایی، حسنعلی؛ امانی، مینا (1392). اصول احیا و باززنده­سازی معادن و نقش آن در دستیابی به اقتصاد پایدار، فصلنامة تخصصی شهر و منظر، 3 (25)، 1-7.
ملکی، امجد؛ کریمی سلطانی، پیمان؛ محمدی، سارا (1393). بهره­برداری از معادن شهرستان قروه و اثرات زیست‌محیطی (با تأکید بر منابع آب‌وخاک). اوّلین کنفرانس ملّی جغرافیا، گردشگری، منابع طبیعی و توسعة پایدار، (صص. 1-18)، تهران: قطب علمی برنامه‌ریزی و توسعة پایدار گردشگری دانشگاه تهران.
یاری، الهام (1394). ارزیابی تأثیر بهره­برداری از معادن بر توسعة منطقة پیرامون (شهرستان تکاب). پایان‌نامة کارشناسی­ارشد رشتة برنامه­ریزی توسعة منطقه­ای، دانشگاه علامه طباطبایی ارومیه.
References
Alavizadeh, A. M. & Kermani, M. (2013). Study the Role of Rural Industries in the Development of Desert Rural Areas of Iran with Emphasis on Mining Industry (Case study: Qhalezary’s Copper Mineral-Industrial Complex). Rural Development National Seminar, Rasht, University of Gilan. (In Persian)
Anselme Kamga, M., Nzali, S., Olatubara, C. O., Adenikinju, A., Akintunde, E. A., Kemeng, M. P., Nguimatsia, F. W. D., Ndip, E. A. & Fuanya, C. (2018). Sustainable development and environmental challenges in Cameroon’s mining sector: A review. Journal of Mining & Environment,9 (2), 1-18. https://dx.doi.org/10.22044/jme.2017.6141.1429
Antwi, E.K., Owusu-Banahene, W., Boakye-Danquah, J. & et al., (2017). Sustainability assessment of mine-affected communities in Ghana: towards ecosystems and livelihood restoration. Sustainability Science, 12, 747-767. https://doi.org/10.1007/s11625-017-0474-9
Azhdarifard, F. & Ahmadvand, M. (2012). Analysis of the Performance of Islamic Rural Councils (IRC) towards Sustainable Rural Development. Journal of Rural Research, 2 (3), 75-98. (In Persian)
Azkiya, M. & Imani, A. (2012). Sustainable Rural Development. Social Sciences Magazine, New Vol (40), 31-73. (In Persian)
Cao, Y., Bai, Z., Sun, Q. & Zhou, W. (2017). Rural settlement changes in compound land use areas: Characteristics and reasons of changes in a mixed mining-rural-settlement area in Shanxi Province, China. Habitat International, 61, 9-21.https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2017.01. 002.
Conibear, P. (2015). Responsible Mining Framework. Lunding Mining Corporation, retrieved from: http://www.lundinmining.com/responsible-mining/overview
Cutifani, M. (2014). Mining’s Role in Society. Australia Minerals Week Seminar, (pp. 8-10), Canberra; University of Western Australia & University of Queensland.
Dasgupta, A., Sastry, K. L. N. & dhinwa, P. S. (2012). Impact of mining on rural environment and economy: A case study, kota district, rajasthan. International journal of remote sensing & geoscience, 2 (3), 21-26.
Dubinski, J. (2013). Sustainable development of mining mineral resources. Journal of Sustainable Mining, 12 (1), 1-6.
Hajinejad, A. & Mozaffari, Z. (2016) Investigating the Efficacy of Non-agricultural Activities in Rural Settlements Economic and Social Development (case study: Firouzeh mines in Khorasan Razavi). Research & Rural Planning, 5 (1), 123-133. (In Persian)
https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2014.10.001
Jabari, I. & Solimani, M. (2018). The effects of mining on the landscape change Sarabe_Niloofer in Kermanshah, Geographical planning of space, 8 (29), 33-46. (In Persian)
Keskinen, K. (2013). Intelligent and minimum-impact mines. Finnish-serbian Seminar on Geology, Mineral Resources and Green Mining Technologies, retrieved from: http://www.tekes.fi/ohjelmat/Green Mining
Ketabi, A. (2012). The Effect of Mines’ Exploitation on Rural Development in Takab Township. Master Thesis in Rural Development, University of Zanjan. (In Persian)
Kitula, A. G. N. (2005). The environmental and socio-economic impacts of mining on local livelihoods in Tanzania: A case study of Geita District. Cleaner Production, 4 (3-4), 405-414.
Kurdistan Province Management and Planning Organization. (2012). The Result of Ghorveh county House and Human General Counting. Kurdistan Governance Information and Statistics Affaires Publication. (In Persian)
Kusi-Sarpong, S., Sarkis, J. & Wang, X. (2016). Assessing green supply chain practices in the Ghanaian mining industry: A framework and evaluation. Production Economics, 181 (PB).325-341. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2016.04.002
Leghaee, H.A. & Amani, M. (2014). Principles of mining rehabilitation and its role in achieving a sustainable economy, City and landscape, 3 (25), 1-7. (In Persian)
Maleki, A., Karimi-e- Soltani, P. & Mohammadi, S. (2015). Ghorveh county Mines’ Exploitation and it’s Environmental Impact (With Emphasis on Water and Soil Sources). First Geographical, Tourism, Natural Recourse and Sustainable Development National Conference, (pp. 1-18), Tehran; The scientific hub of tourism planning and sustainable development, University of Tehran. (In Persian)
Ming-yin, L., Zhen-fang, Z., Xing, M. & Dai, L. (2009). Study on incentive mechanisms of coal green mining. The 6TH International conference on mining & technology, Procedia earth and planetary science, 1 (1), 211-218. https://doi.org/10.1016/j.proeps.2009.09.035
Miranda, M., Chambers, D. & Coumans, C. (2005). Framework for Responsible Mining: A Guide to Evolving Standards, retrieved from: http://hdl.handle.net/20.500.11822/19664
Mojarradi, G., Rezaei, R. & Ketabi, A. (2016). Negative impacts of mine exploitations on rural regions of Tekab Township. Mining & Environment, 7 (1), 57-66.
Muntingh, J. A. (2011). Community perceptions of mining: The rural South African experience. Master Thesis in Business Management, Potchefstroom, Potchefstroom campus of North-West University.
Narula, S. A. & Magray, M. A., Desore, A. (2017). A sustainable livelihood framework to implement CSR project in coal mining sector, Sustainable Mining, 16 (3), 83-93. https://doi. org/10.1016/j.jsm.2017.10.001
Ofosu, G., Dittmann, A., Sarpong, D. & Botchie, D. (2020). Socio-economic and environmental implications of Artisanal and Small-scale Mining (ASM) on agriculture and livelihoods. Environmental Science & Policy, 106, 210-220. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2020.02.005
Ontoyin, J. & Agyemang, I. (2014). Environmental and rural livelihoods implications of small-scale gold mining in Talensi-nabdam Districts in Northern Ghana.Geography and Regional Planning, 7 (8), 150-159.
Papoli­yazdi, M. H. & Ebrahimi, M. A. (2014). Rural Development Theories.Tehran: SAMT. (In Persian)
Pavan Kumar, N. (2014). Review on Sustainable Mining Practices. International Research Journal of Earth Sciences, 2 (10), 26-29.
Prasad Sati,V. (2014). Socio-economic and Environmental Impacts of Stone Mining in Shivpuri District, Madhya Pradesh, lndia,Scientific Research & Reports, 4 (1), 47-54.
Sadeghlou, T., Sojasi ­Ghidari, H., Riahi, V. (2016). Assessing eco environmental effects of mining extractive industries on the sustainability of rural areas Case: villages surrounding Zanjan cement factory. Space Economy & Rural Development, 5 (1), 173-199. (In Persian)
Schoenberger, E. (2016). Environmentally sustainable mining: The case of tailings storage facilities. Resources Policy, 49, 119-128. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2016.04.009
Shackleton, R. T. (2020). Loss of land and livelihoods from mining operations: A case in the Limpopo Province, South Africa. Land Use Policy, 99, 104825. https://doi.org/10.1016/j. landusepol.2020.104825
Shamsoddini, A. & Hosseini, N. (2012). The Role of Small Industries Cooperatives in Entrepreneurship and Rural Development. Taavon, 22 (6), 135-156. (In Persian)
Sinan Erzurumlu, S., Erzurumlu, Y.O. (2015). Sustainable mining development with community using design thinking and multi-criteria decision analysis. Resources Policy, 46 (Part 1), 6-14.
Sojasi Ghidari, H., Sadeghlou, T. (2014). Evaluation of the effects of engineering projects on the sustainability of rural systems (with emphasis on mineral-mining industries). Iranian Conference on Geographical Sciences, (pp. 26-28), Tehran: Faculty of Geography, Institute of Geography. (In Persian)
Wegenast, T. & Beck, J. (2020). Mining, rural livelihoods and food security: A disaggregated analysis of sub-Saharan Africa. World Development, 130, 104921, 1-12. https://doi.org/10. 1016/j.worlddev.2020.104921
Yari, E. (2016) Assessment the Impacts of Mining on the Development of the Surrounding Area (City Takab). Master Thesis in Regional Development Planning, Allameh Tabatabaei University of Urmiyeh. (In Persian)