امکان‏ سنجی تولید پسته کم‌نهاده (مطالعه موردی: منطقه دشت رباط شهربابک)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 دانشیار ترویج کشاورزی و توسعة روستایی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

طی دهه‌های اخیر، توجّه به رویکردهایی نظیر کشاورزی ارگانیک به عنوان راهکاری برای حلّ مشکلات و حفظ تعادل زیست‏محیطی به منظور پایداری مطرح شده است؛ امّا از طرف دیگر، با توجّه به ماهیت کشاورزی ارگانیک که عدم استفادة کامل از موادّ شیمیایی در فرایند تولید است و عملا ًاجرای آن اندکی مشکل است. یکی از راهکارهایی که در راستای همین رویکرد طی سال‏های اخیر برای حفظ محیط‏زیست به‌ویژه در بخش کشاورزی موردتوجّه قرار گرفته است، تولید محصول سالم‏تر با استفادة کمتر از نهاده‏ها است؛ لذا، با توجّه به اهمّیّت این موضوع، هدف از پژوهش حاضر، امکان‏سنجی تولید پستة کم‌نهاده در منطقة دشت رباط شهرستان شهربابک بوده است. جامعة آماری پژوهش حاضر، شامل باغداران پستة منطقة دشت رباط شهرستان شهربابک بودند (2500 نفر)که با توجّه به جدول بارتلت، 189 نفر با استفاده از نمونه‏گیری تصادفی سهمیه‏ای انتخاب و داده‏ها از طریق پرسش‏نامه جمع‏‏‏‏آوری شدند. روایی محتوایی ابزار پژوهش توسّط متخصّصان توسعة روستایی تأیید و پایایی ابزار سنجش نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ که مقدار آن برای گویه‏های مختلف بین 70/0 تا 89/0 به دست آمد، مورد تأیید قرار گرفت. نتایج حاصل از یافته‏های توصیفی و تی تست تک‌نمونه‏ای نشان داد میانگین موجود هر یک از عوامل زمینه‌ای، اقتصادی، قانونی - نهادی و عوامل اجتماعی پایین‏تر از وضعیّت مطلوب است. در حالی که عوامل فنّی و فردی (نگرشی) در وضعیّت مطلوبی قرار دارند؛ بنابراین، به طور کلّی، تولید محصول پستة کم‌نهاده در منطقة مورد مطالعه، در حال حاضر چندان امکان‌پذیر نیست‌؛ همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که مؤلّفه‏های عوامل نگرشی، عوامل فنّی، آگاهی از مدّت‌زمان لازم برای کم‌نهاده کردن باغات، از مهم‏ترین عوامل تأثیر‏گذار بر تولید محصول کم‌نهاده است.
 

کلیدواژه‌ها


 
آجودانی، زهرا؛ مهدی‌زاده، حسین (1388) زمینه‌یابی امکان توسعه و ترویج کشاورزی ارگانیک در استان کرمانشاه از دیدگاه کارشناسان کشاورزی، پژوهشهای ترویج و آموزش کشاورزی، 2 (4)، صص. 73-65.
افراخته، حسن؛ حجی‌پور، محمد؛ گرزین، مریم؛ نجاتی، بهناز (1392) جایگاه توسعة پایدار کشاورزی در برنامه‏های توسعة ایران (مورد: برنامة پنج‌سالة پس از انقلاب)، سیاست‏های راهبردی و کلان، 1 (1)، صص. 62-43.
امجدی، افشین؛ محمدزاده، رؤیا؛ باریکانی، الهام (1389). تعیین بازارهای هدف صادرات پسته و خرمای ایران با استفاده از الگوی تقاضای صادرات و روش غربال‌گیری، اقتصاد کشاورزی و توسعه، 18 (70)، صص. 220-192.
جعفری، فاطمه (1392) کشاورزی ارگانیک و محیط‏زیست، مجلّة سبزینه، 79، صص. 31-28.
خوش‏مرام، مژگان؛ شیری، نعمت‌اله؛ شرفی، لیلا (1393) عوامل مؤثّر بر نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک، راهبردهای توسعة روستایی، 2 (1)، صص. 90-75.
رجبی، آمنه؛ شعبانعلی فمی، حسین؛ پورآتشی، مهتاب (1392) بررسی مؤلّفه‌های پذیرش محصولات کشاورزی ارگانیک از دیدگاه مصرف‏کنندگان (مطالعة موردی شهر کرج)، علوم و صنایع غذایی، 38 (10)، صص. 43-33.
رضوی، سیّد حسن؛ پور‏طاهری، مهدی، رکن‏الدّین افتخاری؛ عبدالرضا (1394) ارزیابی جایگاه توسعة کشاورزی ارگانیک در مناطق روستایی ایران مطالعة موردی: تولیدکنندگان محصولات ارگانیک گواهی‌شده و در حال گذار، پژوهش‌های روستایی، 6 (1)، صص. 45-27.
زارع مهرجردی، محمدرضا؛ خدایی، مرتضی؛ ضیاآبادی مریم؛ فتحی، فاطمه (1394) امکان‏سنجی کاربرد تکنولوژی‏های کشاورزی دقیق در تولید محصول پستة شهرستان رفسنجان از دیدگاه کارشناسان کشاورزی، پژوهش‏های ترویج و آموزش کشاورزی، 8 (3)، صص. 10-1.
ساعدی، حسن (1390) لازمة کشاورزی ارگانیک ضرورتی برای کشور، ماهنامة تحلیلی، خبری و آموزشی، 22، صص. 8-5.
شوکت فدایی، محسن؛ خالدی، محمد؛ صادقی، الهام (1393) بررسی عوامل مؤثّر بر تمایل کشاورزان به کشت محصول ارگانیک در میان گوجه‌فرنگی‌کاران استان البرز، تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی ایران، 45 (3)، صص. 528-521.
علی‌بیگی، امیر حسین؛ بینائیان، اکرم؛ زارعی، احسان (1393) واکاوی دانش و نگرش تولید ارگانیک پسته‌کاران شهرستان دامغان، مجلّة پستة ایران، 1 (1)، صص. 26-11.
فرج‏زاده، زکریا؛ بخشوده، محمد (1390) بررسی ساختار بازار جهانی پسته با تأکید بر قدرت بازار ایران، اقتصاد کشاورزی و توسعه، 19 (73)، صص. 145-125.
قدیمی، سید علی؛ شعبانعلی فمی، حسین؛ اسدی، علی (1391) بررسی عوامل مؤثّر بر نگرش کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک (مطالعة موردی: شهرستان فریدن)، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 5 (4)، صص. 80-70.
معروفی، اسماعیل؛ علی‌پور، شهناز (1392) بررسى عوامل مؤثّر در دستیابى به کشاورزى ارگانیک، ماهنامة تحلیلی، خبری و آموزشی، 5، صص. 42-46.
هاشمی، صدیقه؛ جلالیان، حمید؛ یعقوبی، جعفر (1391) نگرش کشاورزان آبادة طشک نی‌ریز نسبت به کشاورزی ارگانیک، پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، (22)، صص. 91-82.
هاشمی‌نژاد، آذر؛ رضوان‌فر، احمد (1389) بررسی موانع و مشکلات کشاورزی ارگانیک از دیدگاه تولیدکنندگان محصولات ارگانیک شهرستان روانسر استان کرمانشاه، مجموعه‌مقالات اوّلین کنگرة چالشهای کود در ایران: نیم‌قرن مصرف کود، تهران.
یعقوبی، جعفر؛ جوادی، علی (1393) موانع تولید محصولات ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان زنجان، دانش کشاورزی و تولید پایدار، 24 (1)، صص. 68-57.
یعقوبی، جواد؛ ناصری، امیر (1389) بررسی راهکارهای حمایت از کشاورزان ارگانیک‏کار ایران، اوّلین همایش ملّی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم، اصفهان، صص. 4-1.
Asadollahpour, A., Pirmoradi, A., Mohammadi, S. (2013) Organic Farming: Status, Challenges and Barriers-An Iranian Perspective, Agri-Food and Applied Sciences, 1 (4), pp. 110-118.
Azami, M., Monavvari Fard, F., Jeyhoni, S., Eydi, S., Reyhani, H., Ghadimi, A. R. (2013) The Analysis of Effective Factors on Non-Accepting of Organic Agriculture Products from the Viewpoint of Agricultural Experts (Case Study: Alborz Province), Journal International Advanced Biological and Biomedical Research, 3, pp. 260-272.
Bartlett, J. E., Koterlik, J. W., Higgins, C. C. (2001) Organizational Research: Determining Appropriate Sample Size in Survey Research, Information Technology Learning, and Performance, 19 (1), pp. 43-50.
Bhatta, G. D., Doppler, W., Ranabhat, A. (2008) Potentials of Organic Agriculture in Nepal. In P. Chaudhary; K. Aryal and D. Tharu (ed.), Proceedings of International Workshop on Opportunities and Challenges of Organic Production and Marketing in South Asia, NPG, Kathmandu, Nepal, pp. 34-46.
Demiyurek, K. (2010) Analysis of Information Systems and Communication Networks for Organic and Conventional Hazelnut Producers in the Samsun Province of Turkey, Journal Agricultural Systems, 103 (7), pp. 444-452.
Justis, R. T ,.  Kreigsmann, B. (1979) The Feasibility Study as a Tool for Venture Analysis, Small Business Management, 17 (1), pp. 35-42.
Karki, L., Schleenbecker, R., Hamm, U (2011) Factors Influencing a Conversion to Organic Farming in Nepalese Tea Farms, Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics, 2, pp. 113-123.
Kristiansen, P.; Taji, A., Reganold, J. (2006) Organic Agriculture: A Global Perspective, CSIRO Publishing, Australia.
Larsson, M., Morin, L., Hahn, T., Sandahi, J (2013) Institutional Barriers to Organic Farming in Central and Eastern European Countries of the Baltic Sea Region, Agricultural and Food Economics, 1, pp. 1-20.
Lashgarara, F., Ehtesham Majd, S. H., Omidi Najafabadi, M. (2014) The Challenges of Organic Pomegranate Marketing from the Perspective of Paveh Growers, Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4 (4), pp. 3975-3983.
Nandi, R., Bokelmanna, W., Nithya, V. G., Dias, G. (2015) Smallholder Organic Farmer’s Attitudes, Objectives and Barriers Towards Production of Organic Fruits and Vegetables in India: A Multivariate Analysis, Emirates Journal of Food and Agriculture, 27 (5), pp. 396-406.
Niemeyer, K., Lombard, J. (2003) Identifying Problems and Potential of the Conversion to Organic Farming in South Africa, Paper Presented at the 41st Annual Conference of the Agricultural Economic Association of South Africa (AEASA), October 2-3, 2003, Pretoria, South Africa.
Sharifi, O., Sadati, S. A., Rostami Ghobadi, F., Sadati, S. A., Mohamadi, Y., Taher Tolou Del, P (2010) Barriers to Conversion to Organic Farming: A Case Study in Babol County in Iran, African Journal of Agricultural Research, 5 (16) ,pp. 2260-2267.
Veisi, A., Gholami, M., Shiri, N. (2013) what Are the Barriers to the Development of Organic Farming? Scientific Papers Series Management, Journal Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 13 (3), pp. 321-326.
Wheeler, S (2005) Factors Influencing Agricultural Professionals’ Attitudes Towards Organic Agriculture and Biotechnology, Ecological Economics, 65, pp. 145-154.
Wynen, E. (2004) Conversion to Organic Grain Farming in Australia, Eco Land use Systems, Canberra. ACT, pp. 26-15.