تبیین اثرات ژئوتوریسم بر توسعه کارآفرینی در روستا ـ شهرِ قوری قلعه با رویکرد معادلات ساختاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، کردستان، ایران

2 استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران

چکیده

با توجّه به اینکه امروزه از کارآفرینی به عنوان موتور توسعة اقتصادی یاد میشود، برنامهریزان و سیاستگذاران توسعه به روش‌های مختلفی در صدد توسعة کارآفرینی در سطح جوامع مختلف هستند. با توجّه به توانمندی بالای مناطق نمونة گردشگری، از جمله منطقة نمونة گردشگری غار قوریقلعه در جذب گردشگران، بررسی اثرات پدیده گردشگری بر شاخصهای کارآفرینی میتواند به تقویت دو اهرم کلیدی توسعه (گردشگری و کارآفرینی) در سطح جوامع میزبان منجر گردد. هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین اثرات ژئوتوریسم بر توسعة کارآفرینی در روستا - شهرِ قوریقلعه، واقع در شهرستان روانسر و استان کرمانشاه است که در آن برای دستیابی به اهداف، ترکیبی از روشهای توصیفی - تحلیلی و علّی مورد استفاده قرار گرفته است. جامعة آماری پژوهش را کلّیّة سرپرستان خانوار ساکن در روستا - شهر قوریقلعه تشکیل میدهد که از میان آنها، 200 نفر به عنوان نمونة آماری انتخاب شدهاند. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامة محقّقساخته است که روایی آن با کسب نظرات اساتید دانشگاهی و کارشناسان مربوطه و پایایی آن با انجام پیشآزمون و محاسبة ضریب آلفای کرونباخ، به تأیید رسیده است. نتایج پژوهش نشان داد پنج عامل اثرات اقتصادی، افزایش ارزش داراییها، محیطی - زیرساختی، فرهنگی و جمعیّتی، مهمترین اثرات ژئوتوریسم بر ساکنان محدودة مورد مطالعه بودهاند که توانستهاند حدود 72% واریانس متغیّر وابستة پژوهش را تبیین نمایند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد میانگین نمرة کارآفرینی در میان سرپرستان خانوار مورد بررسی، 32/3 بوده و بالاتر از حدّ متوسّط است. در نهایت، نتایج مدل نهایی برازش‌شدة اثر ژئوتوریسم (متغیّر مستقلّ پژوهش) بر توسعة کارآفرینی (متغیّر وابستة پژوهش) در میان سرپرستان خانوار روستا - شهر قوریقلعه نشان داد، ژئوتوریسم در سطح اطمینان 99% توانسته است اثر قابل توجّهی را بر توسعة کارآفرینی و شاخصهای آن برجای نهد. به طوری که اثر کلّ ژئوتوریسم بر کارآفرینی در محدودة مورد مطالعه، 475/0 و ضریب تعیین آن 226/0 بوده است.
 

کلیدواژه‌ها


احمدی، عبدالمجید؛ تقیان، علیرضا؛ یمانی، مجتبی؛ موسوی، سید حجت (1395) ارزیابی منطقة اورامانات جهت توسعة ژئوتوریسم و با هدف پیشنهاد منطقه به عنوان ژئوپارک ملّی - جهانی، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی، 4 (4)، صص. 16-1.
اربابیان، شیرین؛ زمانی، زهرا؛ رحیمی، معصومه (1393) بررسی اثر گردشگری در توسعة کارآفرینی، مجلّة برنامهریزی و توسعة گردشگری، 10، صص. 146-126.
امیری، صبا؛ احسانی‎فر، تهمینه؛ نادری، نادر؛ رستمی، فرحناز (1395) ارائة یک مدل مفهومی به منظور بررسی تأثیر گردشگری کشاورزی بر توسعة کارآفرینی روستایی، نشریة کارآفرینی در کشاورزی، 3 (1)، صص. 15-1.
امینی، عباس؛ جمینی، داود (1393) تحلیلی بر ارزیابی جامعة روستایی از عملکرد نهاد دهیاری با استفاده از رویکرد مدل‎سازی معادلات ساختاری، تحقیقات جغرافیایی، 29 (113)، صص. 177-169.
ایمنی قشلاق، سیاوش؛ خانی، فضیله؛ هاشمی، سید سعید (1391) نقش گردشگری در توسعة کارآفرینی زنان روستایی (مطالعة تطبیقی: روستای کندوان و اسکندان شهرستان اسکو)، جغرافیا و توسعة ناحیهای، 18، صص. 238-217.
تقدیسی، احمد: جمینی، داود؛ جمشیدی، علیرضا؛ آریان‎پور، آزاد (1392) تحلیل فضایی و سطح‎بندی نواحی روستایی منطقة اورامانات بر اساس شاخص‎های اشتغال، برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، 9، صص. 180-157.
جمینی، داود؛ جمشیدی، علیرضا؛ کماسی، حسین؛ آریان‎پور، آزاد (1393) نگاهی به توسعهیافتگی شهرستان روانسر، انتشارات همیاری، تهران.
دادورخانی، فضیله؛ رضوانی، محمدرضا؛ ایمنی قشلاق، سیاوش؛ بوذرجمهری، خدیجه (1390) تحلیل نقش گردشگری در توسعة ویژگی‎های کارآفرینانه و گرایش به کارآفرینی در بین جوانان روستایی (مطالعة موردی: روستای کندوان و اسکندان شهرستان اسکو)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، 78، صص. 195-169.
سالاری، ممند؛ شهابی، هیمن؛ سالاری، سامرند (1395) مدیریت (شناسایی و اولویّت‎بندی) ژئومورفوسایت‎ها با استفاده از مدل‎های Entropy و Saw، مطالعة موردی: ژئومورفوسایت‎ها شهرستان سردشت، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی، 4 (4)، صص. 180-166.
شفیعیان، امیرحسین؛ کریمی دستجری، داوود؛ شفیعیان، مهرناز (1393) شناسایی و اولویّت‎بندی فرصت‎های خرد کارآفرینی گردشگری مذهبی داخلی شهر مشهد، گردشگری دانشکدة مدیریت دانشگاه علم و فرهنگ، 2 (2)، صص. 48-37.
شکوئی، حسین (1385) دیدگاههای نو در جغرافیای شهری (جلد اوّل)، انتشارات سمت، تهران.
شمس‎الدّینی، علی؛ جمینی، داود (1395) ارزیابی عملکرد نهادهای متولّی در توسعة سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد معادلات ساختاری مورد مطالعه: شهرستان جوانرود، جغرافیا و توسعه، 43، صص. 50-35.
صفری، سعید؛ میرزایی، ملیحه (1393) شناسایی و اولویّت‎بندی فرصت‎های کارآفرینانه در صنعت گردشگری شهرستان یزد، مطالعات مدیریت گردشگری، 26، صص. 149-127.
غنیان، منصور؛ خانی، فضیله؛ بقایی، لیلا (1390) ارزیابی فضای کارآفرینی در گردشگری روستایی (مطالعة موردی: منطقة اورامان)، پژوهشهای روستایی، 2 (2)، صص. 123-99.
قادرمرزی، حامد؛ جمشیدی، علیرضا؛ جمینی، داود؛ نظری‎سرمازه، حمید (1394) شناسایی موانع توسعة کارآفرینی زنان روستایی (مطالعة موردی: دهستان شلیل شهرستان اردل)، برنامهریزی منطقهای، 5 (17)، صص. 118-103.
قاسمی، وحید (1389) مدلسازی معادلة ساختاری با کاربرد Amos Graphics، نشر جامعه‎شناسان، تهران.
قنبری، یوسف؛ کماسی، حسین؛ جمینی، داود؛ آریان‎پور، آزاد (1392) شناسایی و اولویت‎بّندی جاذبه‎های گردشگری شهرستان روانسر براساس پتانسیل جذب گردشگر، جغرافیا و پایداری محیط، 3، صص. 86-65.
کریمی، سعید (1393) کارآفرینی گردشگری کشاورزی، راهبردی نوین برای توسعة روستایی، کارآفرینی در کشاورزی، 4، صص. 90-69.
میرزایی، رحمت (1388) تأثیر توسعة گردشگری روستایی بر اشتغال در منطقة اورامانات کرمانشاه، روستا و توسعه، 12 (2)، صص. 76-49.
Bagherifard, S. M, Jalali, M., Jalali, F., Khalili, P., Sharifi, S. (2013) Tourism Entrepreneurship Challenges and Opportunities in Mazandaran, Basic and Applied Scientific Research. 3 (4), pp. 842-846.
Breidenhann, J., Wickens, E. (2004) Tourism Routes as a Tool for the Economic Development of Rural Areas Vibrant Hope or Impossible Dream?, Tourism Management, 25 (1), pp. 71-79.
Fossati, A., Panella, G. (2000) Tourism and Sustainable Economic Development,Springer Publisher, USA.
Giaoutzi, M., Nijkamp, P. (2006) Emerging Trends in Tourism Development in an Open World,Ashgat Publication, United Kingdom.
Gnoth, J., Zins, A. H. (2011) Developing a Tourism Cultural Contact Scale, Business Research, 66 (6), pp. 738-744.
Gurol, Y., Atsan, N. (2006) Entrepreneurial Characteristics Among University Students and Training in Turkey, Education and Training, 48 (1), pp. 25-38.
Jaafar, M.; Abdul-Aziz, A. R; Maideen, S. A., Mohd, S. Z. (2011) Entrepreneurship in the Tourism Industry: Issues in Developing Countries, International Journal of Hospitality Management, 30 (4), 827-835.
Lai, J. U., Lin, C. T. (2008) What Factors Drive Corporate Customer Satisfaction with E-Banking Services, PACIS 2008 Proceedings.
Lee, C. C., Chang, C. P. (2008) Tourism Development and Economic Growth: A Closer Look at Panels, Tourism Management, 29 (1), pp. 180-192.
Othman, P., Rosli, M. (2011) The Impact of Tourism on Small Business Performance: Empirical Evidence from Malaysian Islands, International Journal of Business and Social Science, 2 (1), pp. 11-21.
Sebele, L. S. (2010) Community-Based Tourism Ventures, Benefits and Challenges: Khama Rhino Sanctuary Trust, Central District, Botswana, Tourism Management, 31, pp. 136-146.
Sima, E. (2016) Agricultural Economics and Rural Development, New Series, 3 (1), pp. 119-130.
Skuras, D., Petrou, A. (2006) Demand for Rural Tourism: the Effects of Quality and Information, Agricultural Economics, 35, pp. 183-192.
Solvoll, S., Agnete Alsos, G., Bulanova, O. (2015) Tourism Entrepreneurship-Review and Future Directions, Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 15, pp. 120-137.
Stel, A., Caree, M., Thurik., R. (2004) The Effect of Entrepreneurship on National Economic Growth: An Analysis Using the GEM Database, The First GEM Research Conference, Entrepreneurship, Government Policies, and Economic Growth, Germany, pp. 1-19.
Szivas, E. (2001) Entrance into Tourism Entrepreneurship: A UK Case Study, Tourism and Hospitality Research, 3 (2), pp. 163-172.
Thurik, T., Wennekers, S. (2004) Entrepreneurship, Small Business and Economic Growth, Small Business and Enterprise Development, 11, pp. 140-149.
Urbano, D., Toledano, N., Soriano, D. (2010) Analyzing Social Entrepreneurship from an Institutional Perspective: Evidence from Spain. Social Entrepreneurship, 1 (1), pp. 54-69.