نقش و عملکرد توانمندسازی روستاییان در کارآفرینی مناطق روستایی (مطالعة موردی: بخش مرکزی شهرستان هشترود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

توسعة فعّالیّت­های کارآفرینی در مناطق روستایی باید بر اساس ظرفیّت­ها و پتانسیل­های موجود در روستاها صورت گیرد تا به موفّقیّت دست یابد و از هدر­رفت سرمایه و زمان جلوگیری شود. کمک به توسعة روستاها و خروج از مسائل و مشکلات جاری در زمینه­های اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و زیست­محیطی نیازمند گرایش به عرصه­های کارآمد است، یکی از این عرصه­ها، کارآفرینی است که در جهان امروزی همواره مورد تأکید بوده و گاه قرن 21 را به عنوان قرن کارآفرینان نام برده­اند. یکی از مهم­ترین راهکارها در جهت توسعة روستایی پایدار، رشد و توسعة کارآفرینی روستایی است. روش این پژوهش، پیمایشی و به شیوة بررسی مقطعی است.جامعة آماری تحقیق، شامل کلّیّة کارآفرینان با حداقل پنج سال سابقة موفّقیّت­آمیز کارآفرینی استو تعداد تعیین­شده برای نمونه‌ها بر اساس فرمول کوکران 44 نفر از 54 نفر کارشناسان شاغل به تحصیل یا تدریس در دانشگاه­های کشور که از تسلّط آنان بر مباحث کارآفرینی و مشارکت اطمینان حاصل شد، است؛ و به علّت وجود محدودیت در حضور کارآفرینانی که مطابق با حداقل معیارها بتوان آنان را کارآفرین قلمداد نمود،تعداد 63 نفر کارآفرین فعّال در روستاهای بخش مرکزی هشترود در این تحقیق مشارکت داده شدند. روش گردآوری داده­ها با استفاده از پرسشنامه و توسّط نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج تحقیق نشان داد که در مجموع، روستاهای مورد مطالعه، نسبت به شاخص­های مؤلّفة شخصی که در چهار بُعد مورد بررسی قرار گرفت، روستاییان در گرایش به فعّالیّت­های کارآفرینانه بیشتر با گرایش به تأمین امیال و برداشت­های فردی خود که در غالب گویه­هایی همانند کسب سود، کسب اعتبار اجتماعی و... مطرح بوده، به رویکرد کارآفرینی علاقه داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


آجیلی، عبدالعظیم (1389) ترویج، کارآفرینی و جوانان روستایی، روزنامة گسترش.
آراستی، زهرا؛ ملکی، محمد مهدی؛ والی­نژاد، محبوبه؛ مبارکی، محمد حسن (1392) انگیزه‌های زنان کارآفرین در راه‌اندازی کسب‌وکار و تأثیر آن در رشد کسب‌وکار، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 11 (1) صص. 92-71.
احمدپور داریانی، محمود (1382) کارآفرینی، تعاریف، نظریات، الگوها، انتشارات امیرکبیر، تهران.
احمدپور داریانی، محمود؛ مقیمی، سید محمد (1388) مبانی کارآفرینی، چاپ هفتم، نشر سریرا، تهران.
ازکیا، مصطفی (1383) دانش بومی - جزوة درسی در رشته توسعة روستایی، دانشگاه تهران (پلی‌کپی).
حیدری ساربان، وکیل (1392) نقش توانمندسازی روان‌شناختی بر تقویت کارآفرینی روستایی (مطالعة موردی: استان اردبیل)، جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، 20 (2)، صص. 237-217.
خسروی­پور، بهمن؛ ایرانی، هوشنگ؛ حسینی، سید محمود؛ موحد محمدی، حمید (1386) شناسایی و تحلیل مؤلّفه‌های آموزشی مؤثّر بر توانمندی کارآفرینانة دانشجویان مراکز آموزش عالی علمی - کاربردی کشاورزی، علوم کشاورزی ایران، 2 (2)، صص. 217-207.
دادورخانی، فضیله؛ رضوانی، محمدرضا؛ ایمنی قشلاق، سیاوش؛ بوذرجمهری، خدیجه (1390) تحلیل نقش گردشگری در توسعة ویژگی­های کارآفرینانه و گرایش به کارآفرینی در بین جوانان روستایی (مطالعة موردی: روستای کندوان و اسکندان شهرستان اسکو)، پژوهش­های جغرافیای انسانی، 78 (4)، صص. 195-169.
دلجویی شهیر، جواد (1388) ویژگی­های کارآفرینی و کارآفرینی اجتماعی، کار و جامعه، 112 (3)، صص. 33-24.
رازقندی، ناهید؛ درانی، کمال (1388) شناسایی عوامل فردی و محیطی مؤثّر بر موفّقیّت کارآفرینان برتر استان تهران جهت ارائه الگوی آموزشی، توسعة کارآفرینی، 6 (2) صص. 55-39.
رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ رضوی، حسن (1389) راهبردهای توسعة کارآفرینی کشاورزی در مناطق روستایی مطالعة موردی روستاهای شهرستان خدابنده، روستا و توسعه، 9 (3) صص. 29-1.
شادی­طلب، ژاله؛ وهابی، معصومه؛ ورمزیار، حسن (1384) فقر درآمدی فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار، رفاه اجتماعی، 4 (17)، صص. 247-227.
شکوری، علی؛ رفعت­جاه، مریم؛ جعفری، معصومه (1386) مؤلّفه­های توانمندی زنان و تبیین عوامل مؤثّر بر آنها، پژوهش زنان، 5 (1)، صص. 26-1.
فاضل­بیگی، محمدمهدی؛ یاوری، غلامرضا (1388) تعاون روستایی سرآغازی بر توسعة کارآفرینی، تعاون، 20 (204)، صص. 62-41.
فراهانی، حسین؛ حاجی حسینی، سمیرا (1392) ارزیابی ظرفیّت­های نواحی روستایی برای توسعة کارآفرینی و توانمندسازی روستاییان مطالعة موردی: روستاهای بخش شال شهرستان بوئین زهرا، پژوهش­های روستایی، 4 (4)، صص. 748-715.
فراهانی، ابوالفضل؛ فلاحتی، مهدی (1386) بررسی رابطة بین عوامل روان‌شناختی توانمندسازی و کارآفرینی سازمانی کارشناسان ادارات تربیت‌بدنی دانشگاه‌ها، نشریة پژوهش در علوم ورزشی، 5 (15) صص. 79-67.
فرجی سبکبار، حسنعلی؛ بدری، سید علی؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره؛ شهدادی خواجه عسگر، علی (1390) اولویّت‌بندی توسعة کارآفرینی در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک پرومتی، پژوهش‌های جغرافیایی، 3 (75)، صص. 68-53.
فیض‌آبادی، حسین (1387) بررسی نقش کارآفرینی، پایبندی به اصول تعاون و رابطة آنها در موفّقیّت تعاونی‌ها، مجموعه چکیده مقالات اوّلین همایش ملّی تعاون و کارآفرینی، وزارت تعاون، دانشکدة کارآفرینی دانشگاه تهران و سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران.
کرد، باقر؛ آبتین، عبدالعزیز (1392) بررسی عوامل مؤثّر بر توسعة کارآفرینی روستایی در استان سیستان و بلوچستان (با تمرکز بر توسعة مراکز رشد روستایی، توسعة فناوری‌های اطّلاعات و ارتباطات و توانمندسازی زنان روستایی)، جغرافیا و توسعه، 32 (3)، صص. 14-1.
گلیج، زهرا (1384) کارآفرینی روستایی و توسعة پایدار، ماهنامة سروش بانوان،63 (1)، صص. 13-12.
مطیعی لنگرودی، سید حسن؛ قدیری معصوم، مجتبی؛ دادورخانی، فضیله؛ یدالهی فارسی، جهانگیر؛ ترکاشوند، زهرا (1391) تبیین عوامل مؤثّر بر توانمندسازی روستاییان در توسعة کارآفرینی مطالعة موردی: بخش‌های زند و سامن شهرستان ملایر،پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 80 (2)، صص. 138-119.
مقیمی، محمد (1382) سازمان­های غیردولتی کارآفرین، فرهنگ مدیریت، 8 (1)، صص. 124-95.
Cowdhury, K.(2007) Entrepreneurship as an Economic Force in Rural Development, The Seventh FAO/ REU International Rural Development Summer School, Herrsching, Germany.
Eimani, S., Hashemi, S. S. (2008) The Entrepreneurship Factor in Sustainable Tourism Development, Work and Society, 106 (1), pp. 95-105.
Hall, J. K., Daneke, G. A., Lenox, M. J. (2010) Sustainable Development and Entrepreneurship: Past Contributions and Future Direction, Business Venturing, 25 (5), pp. 439–448.
Hrivnak, G. A., Sherman, C. L. (2010) The Power of Nascence: Realizing the Potential of Service-Learning in an Unscripted Future, International Journal of Organizational Analysis, 18 (2), pp. 198-215.
Krueger, N. F. (2007) What Lies Beneath? The Experiential Essence of Entrepreneurial Thinking‖, Entrepreneurship: Theory and Practice, 31 (1), pp.123-138.
Kulawczuk, L. (1998) Entrepreneurship: An International Perspective, Oxford, Jordan Haill, Linacre House.
Lordkipanidze, M., Han, B., Mikael, B. (2005) The Entrepreneurship Factor in sustainable Tourism Development, Cleaner Production, 13 (2), pp. 787-798.
Merkley, S. (2005) Local Strategies for Responding to Rural Restructuring: The Role of -Entrepreneurship, Globalization and Restructuring in Rural America Conference ERS-USDA, Washington, D. C.
Metha, R. (2008) Cooperatives Action and Youths Prescriptive Strategy, International Workshop on Setting up University/ campus Co- operatives. 5, 6 May.
Poza, E. J. (2007) Family Business, Thomson South-Western.
Robinson, M., Christy, N. (2004) Social Capital, Knowledge Acquisition, and Knowledge Exploitation in Young Technology-Based Firms, Strategy Management, 12 (6), pp. 587-590.
Serpell, A., Ferrada, X. (2007) A Competency-Based Model for Construction Supervisors in Developing Countries, Personnel Review, 36 (4), pp. 585-602.