توزیع مکانی خشکیدگی درختان در اثر دارواش در ارتباط با ویژگی‌های تاج آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار گروه منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

خشکیدگی تاج از پدیده­های بارزی است که در جریان خشکسالی­های اخیر در جنگل­های بلوط زاگرس رخ داده و پایداری و حیات این اکوسیستم­ها را با تهدید جدی مواجه کرده است. با توجّه با اینکه تأثیر ویژگی­های تاج درختان بر حضور دارواش اثبات شده و همچنین ویژگی­های تاج با خشکیدگی آن ارتباط دارند، بنابراین در این تحقیق الگوی توزیع مکانی درختان خشک‌شده در اثر حضور دارواش و پارامترهای مربوط به تاج درختان با هدف مدیریت و کنترل دارواش و جلوگیری از آسیب آنها به درختان در جنگل­های گهواره در استان کرمانشاه بررسی شد. به این منظور شبکه­ای با ابعاد 200 متر ×200 متر به صورت سیستماتیک - تصادفی در منطقه انداخته شد و نمونه­برداری در 84 پلات­ 40 متر ×40 متر انجام شد. سپس اقدام به بررسی همبستگی مکانی با استفاده از روش­های زمین­آماری (واریوگرام) گردید. دامنة تأثیر واریوگرام­ها برای ارتفاع درخت 4110، ارتفاع درخت دارواش­دار 4227، قطر متوسّط تاج درخت 4110، قطر تاج درخت دارواش­دار 4110، نسبت شکل تاج درخت دارواش­دار 5110، سطح تاج درخت دارواش­دار 2053 و حجم درخت دارواش­دار 1793 و درصد خشکیدگی تاج 4110 است. دامنة تأثیر ارتفاع درخت، ارتفاع درخت دارواش­دار، قطر تاج، قطر تاج دارواش­دار با درصد خشکیدگی تاج مشابه است که این نشان می­دهد این عوامل تأثیر بیشتری بر روی توزیع این متغیّر دارند. در واقع تا محدوده حدود 4000 متر، توزیع خشکیدگی در اثر دارواش تحت تأثیر این ویژگی­های درختان است.

کلیدواژه‌ها


اخوان، رضا؛ زبیری، محمود؛ زاهدی امیری، قوام­الدین؛ نمیرانیان، منوچهر؛ ماندالاز، دنیل (1385) بررسی ساختار مکانی و موجودی حجمی جنگل­های خزری با استفاده از روش زمین آمار، مجلّة منابع طبیعی ایران، 59 (1)، صص. 102-89.
پیرباوقار، مهتاب (1390) ارزیابی امکان برآورد برخی مشخّصه­های کمی جنگل­های زاگرس با استفاده از تصاویر ماهواره IRS-P6، مجلّة جنگل ایران، 3 (4)، صص. 289-277.
حسین­زاده، جعفر؛ پورهاشمی، مهدی (1394) بررسی شاخص­های تاج درختان بلوط ایرانی در رابطه با پدیده خشکیدگی در جنگل­های ایلام،مجلّة جنگل ایران، 7 (1)، صص. 66-57.
حسینی، احمد (1390) انتشار بذر و استقرار طبیعی زادآوری جنسی گونه­های درختی بلوط ایرانی، بنه و کیکم در جنگل‌های زاگرس، اکوسیستم­های طبیعی ایران، 1 (3)، صص. 74-65.
 حسینی، احمد (1392) اثر دارواش بر برخی خصوصیات مورفولوژیک و عناصر غذایی برگ درختان بلوط ایرانی در جنگل­های زاگرس، اکوسیستم‌های طبیعی ایران، 4 (2)، صص. 11-1.
حسینی، احمد (1393) تأثیر برخی خصوصیات درخت و توده جنگلی بلوط ایرانی بر میزان خشکیدگی تاجی در جنگل­های بلوط زاگرس میانی، تحقیقات جنگل­های زاگرس، 1 (1)، صص.50-37.
غلامی، شایسته؛ حسینی، سید محسن؛ محمدی، جهانگرد؛ سلمان ماهینی، عبدالرسول (1389) تغییرات مکانی بایومس ماکروفون و ویژگی­های خاک در جنگل­های حاشیة رودخانة کرخه، نشریة آب و خاک، 25 (2)، صص. 257-248.
غلامی، شایسته؛ صیاد، احسان (1394) توصیف فرکتالی تاج پوشش درختان و چگالی ظاهری خاک در جنگل­های زاگرس، بوم­شناسی کاربردی، 4 (12)، صص. 85-77.
De Buen, L., Ornelas, J. F., Garcia-Franco, J. G. (2002) Mistletoe Infection of Trees Located at Fragmented Forest Edges in the Cloud Forests of Central Veracruz, Mexico. Forest Ecology and Managmemnt, 164, pp. 293-302.
Fadini, R.F. (2011) Non-overlasp of Hosts Used by Three Congeneric and Sympatric Loranthaceous Mistletoe Species in an Amazonian Savanna: Host Generalization to Extreme Specialization, Acta Botanica Brasilica, 25 (2), pp. 337-345.
Fensham, R.J., Holman, J.E. (1999) Temporal and Spatial Patterns in Drought-Related Tree Dieback in Australian Savanna, Applied Ecology, 36, pp. 1035-1050.
Gairola, S., Bhatt, A., Govender, Y., Baijnathb, H., Proches, E., Ramdhani, S. (2013) Incidence and Intensity of Tree Infestation by the Mistletoe Erianthemumdregei (Eckl. &Zeyh.) V. Tieghem in Durban, South Africa, Urban Forestry & Urban Greening, 12, pp. 315–322.
Guarın, A., Taylor, A. H. (2005) Drought Triggered Tree Mortality in Mixed Conifer Forests in Yosemite National Park, California,USA, Forest Ecology and Management, 218 (1), pp. 229–244.
Hadfield, J. S., Flanagan, P. T. (2000) Dwarf Mistletoe Pruning May Induce Douglas-Fir Beetle Attacks. Western Journal of Applied Forestry, 15 (1), pp.34- 36.
Jeltsch, F., Wissel, C. (1993)Modeling Factors Which May Cause Stand-Level Dieback in Forest, springer, Forest Decline in the Atlantic and Pacific Region, pp. 251-260.
Katsaliro, L., Deng, Sh., Nofziger, D. L., Gerakis, A., Fuhlendorf, S. D. (2010) Spatial Structure of Microbial Biomass and Activity in Prairie Soil Ecosystems, European Journal of Soil Biology, 46, pp. 181 – 189.
Kolodziejek, J., Patykowski J., Kolodziejek. R. (2013) Distribution, Frequency and Host Patterns of European Mistletoe (Viscum Album Subsp. Album) in the Major City of Lodz, Poland. Biologia, 68 (1). pp. 68:1- 55.
Kumbasli, M., Keten, A., Beskardes, V., Makineci, E., Özdemir, E., Yilmaz, E., Zengin, H., Sevgi, O., Cinar Yilmaz, H., Caliskan, S. (2011) Hosts and Distribution of Yellow Mistletoe (Loranthuseuropaeus Jacq. (Loranthaceae)) On Northern Strandjas Oak Forests-Turkey, Scientific Research and Essays, 6 (14), pp. 2970-2975.
Linares, J. C., Camarero, J., Carreira, J. A. (2010) Competition Modulates the Adaptation Capacity of Forests to Climatic Stress: Insights from Recent Growth Decline and Death in Relict Stands of the Mediterranean Fir Abiespinsapo, Ecology, 98(3), pp. 592–603.
Rahmad, Z. B., Addo-Fordjour, P., Asyraf, M.,Fadzlyand, N., Rosely, N. (2014) Mistletoe Abundance, Distribution and Associations with Trees Along Roadsides in Penang, Malaysia, Tropical Ecology, 55 (2), pp. 255-262.
Rist, L., Shaanker, R. U., Ghazoul, J. (2011) The Spatial Distribution of Mistletoe in a Southern Indian Tropical Forest at Multiple Scales, Tropical Biology and Conservation, 43 (1), pp. 50–57.
Suarez, M. L., Ghermandi, L., Kitzberger T. (2004) Factors Predisposing Episodic Drought Induced Tree Mortality in Nothofagus – Site, Climatic Sensitivity and Growth Trends, Ecology, 92 (6), pp. 954–966.
Voelker, S. L., Muzika R. M., Guyette R. P. (2008)Individual Tree and Stand Level Influences Onthe Growth, Vigor, and Decline of Red Oaks in the Ozarks, Forest Science, 54 (1), pp. 8-20.
Ward, M. j. (2005) Patterns of Box Mistletoe Amyema Miquelii Infection and Pink Gum Eucalyptus Fasciculosa Condition in the Mount Lofty Ranges, South Australia, Forest Ecology and Management, 213, pp. 1–14.
Ward, M., Paton, D. C (2007) Predicting Mistletoe Seed Shadow and Patterns of Seed Rain from Movements of the Mistletoe Bird, Dicaeum Hirundinaceum, Austral Ecology, 32, pp. 113-121.
Wilson, E. A., Sullivan, P. J., Dickinson, J. L. (2014) Spatial Distribution of Oak Mistletoe as It Relates to Habits of Oak Woodland Frugivores, Plos one, 9 (11), pp. 1-7
Zhaofei, F., Kabrick, J. M., Spetich, M. A., Shifley, S. R., Jensen, R. G. (2008) Oak Mortality Associated with Crown Dieback and Oak Borer Attack in the Ozark Highlands, Forest Ecology and Management, 255 (7), pp. 2297–2305.
Zebec, M., Idzojtic, M. (2006) Hosts and Distribution of Yellow Mistletoe, Loranthus Europaeus Jacq, in Croatia, Hladnikia, 19, pp. 41-46.