بررسی و تحلیل شاخص‌های استراتژی توسعۀ شهری (CDS) در توسعۀ گردشگری شهری (مطالعۀ موردی: شهر چابکسر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

در گردشگری شهری ارتباط بین سازمان‌های مؤثّر، فرآیند برنامه‌ریزی، توسعة زیرساخت‌ها، تأمین منابع مالی، نظارت و جهت‌دهی به اقدامات، شناسایی ظرفیّت‌ها، تغییر رویکردها و فرهنگ‌سازی، کشف مزیّت‌های جدید از مسائل اصلی مدیریت شهری محسوب می‌شود. شهر چابکسر نیز به عنوان یکی از شهرهای مبدأ گردشگری، نیازمند نگاه راهبردی برای تدوین مدیریت یکپارچة گردشگری شهری است. اجرای طرح‌های سنّتی و فقدان رویکرد یکپارچه موجب هرز منابع در این شهر شده و ضرورت دارد که مدیریت شهری جهت حلّ چالش‌ها از رویکرد مدیریت یکپارچة گردشگری شهری استفاده نماید. هدف تحقیق، بررسی تأثیر شاخص‌های استراتژی توسعة شهری در مدیریت یکپارچة توسعة گردشگری است. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی، نوع تحقیق، کاربردی و شیوة اجرای آن، پیمایشی است. در این راستا پرسشنامه‌ای با جامعة آماری 365 نفر از شهروندان و 20 نفر از کارشناسان انتخاب و تکمیل شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که میانگین کلّی شاخص‌های مدیریت یکپارچة توسعة شهری در شهر چابکسر با توجّه به وضعیّت شاخص‌های اصلی (حکمروایی خوب، بانکی بودن، قابل زندگی بودن، رقابتی بودن) از دید کارشناسان برابر با 92/2 و از دید شهروندان برابر با 70/2 که هر دو میانگین از میانگین نظری پرسشنامه‌ یعنی عدد 3 کمتر است. از آنجا که وضعیّت مدیریت یکپارچة توسعة گردشگری تحت تأثیر وضعیّت شاخص‌های مدیریتی و حکمروایی، شاخص بانکی بودن از بُعد فنّاوری و مالی، شاخص‌های قابلیّت زندگی با رویکرد اجتماعی، اقتصادی، خدماتی - کالبدی و رقابتی بودن است، بنابراین جهت بررسی وضعیّت شاخص‌ها در شهر از آزمون T تک‌نمونه‌ای استفاده گردید. با توجّه به نتیجة آزمون هیچ‌کدام از شاخص‌های مورد بررسی در سطح زیر 05/0 معنی‌دار نیست. لذا می‌توان چنین استنباط کرد که متغیّر مستقل تحقیق در مدیریت یکپارچة توسعة گردشگریمؤثّر نبوده است؛ بنابراین وضعیّت شاخص‌های فوق در شهر چابکسر در حدّ پایین‌تر از متوسّط ارزیابی و بیانگر آن است که تأثیرگذاری شاخص‌ها در مدیریت یکپارچة توسعة گردشگری در شهر چابکسر مطلوب نبوده و نیازمند بازنگری در شیوة مدیریت و توجّه به شاخص‌های کارآمدتر در قالب مدل مورد بررسی است.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم‌زاده، عیسی؛ کریمی، صادق (1386) مدیریت ساحلی و توسعة زیست­محیطی ناحیه چابهار، مجلّة جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 22 (4)، صص، 72-57.
استانداری گیلان (1390) خلاصة آمار جمعیّتی گیلان، معاونت برنامه‌ریزی استانداری گیلان، واحد آمار و اطّلاعات.
اشرفی، یوسف؛ ملک‌زاده، علی (1388) چشم‌انداز مشارکتی در فرآیند راهبرد توسعة شهری (CDS) (نمونة مورد مطالعه: شهر مراغه)، فصلنامۀ مدیریت شهری، 25، صص، 186-169.
افشانی، علی‌رضا (1390) آموزش کاربردی SPSSدر علوم اجتماعی و رفتاری، چاپ سوّم، انتشارات دانشگاه یزد.
حیدری چیانه، رحیم؛ رضا طبع ‌ازگمی، سیده خدیجه (1388) نقش استراتژی توسعة شهری (CDS) در سیاست‌های تأمین مسکن کم‌درآمد شهری، مطالعه موردی: رشت، مجلّة پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 73، صص. 89-59.
دیناری، احمد (1384) گردشگری شهری در ایران و جهان، انتشارات واژگان خرد، تهران.
رضوانی، علی‌اصغر (1373) جغرافیا و صنعت گردشگری، انتشارات پیام نور، تهران.
رهنما، محمدرحیم؛ غلامزاده خادر، مرتضی؛ جعفری سیدآباد، وحید (1391) تحلیل جایگاه شاخص‌های راهبرد توسعة شهری (CDS) در شهر چناران، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 12 (26)، صص. 125-107.
رهنمایی، محمدتقی؛ فرهودی، رحمت‌اله؛ آندریاس، دیتمان (1385) ارزیابی استراتژیک قابلیّت‌های توسعة گردشگری: مطالعة موردی شهر فریدون‌کنار، مجلّة پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 66، صص. 33-17.
زنگی‌آبادی، علی؛ عبداله‌زاده، مهدی؛ مبارکی، امید؛ پورعبدی‌وند، لاله (1389) بررسی و تحلیل فضاهای گردشگری شهر ارومیه، فصلنامة علمی - پژوهشی فضای جغرافیایی، 12 (39)، صص. 93- 79.
شورای اسلامی و شهرداری چابکسر (1390) راهنمای گردشگری.
صرافی، مظفر؛ توکلی‌نیا، جمیله؛ استادی سیسی، منصور (1388) راهبرد توسعة شهر مبتنی بر توسعة پایدار – مطالعة موردی: شهر شبستر، جغرافیا (نشریة علمی- پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، 22 (7)، صص. 82-65.
عبدالعلی‌زاده، علی؛ زندحسامی، حسام؛ مولایی، زینب (1389) نقطه­چین‌های خاکستری گردشگری در کلانشهرهای ایران (راهکارهای نوین در جذب گردشگری شهری)، ویژه‌نامة اقتصاد گردشگری شهری، صص. 46-35.
قدمی، مصطفی؛ تولایی، سیمین؛ فاطمی، سید محمدمهدی (1389) ارزیابی استراتژیک قابلیّت‌های توسعة گردشگری نمونه: شهر فریدون‌کنار، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 16 (19)، صص. 128-111.
کاردار، سعید؛ رحمانی، محمد؛ ملاآقاجان‌زاده، ساره (1388) طرح استراتژی توسعة شهری CDS؛ رویکردی راهبردی و نوین در مدیریت، طراحی و برنامه‌ریزی شهری، فصلنامة راهبرد، 18 (52)، صص. 199-183.
گلکار، کورش (1384) مناسب‌سازی تکنیک تحلیلی SWOT برای کاربرد در طراحی شهری، مجلّۀ صفه، 41، صص. 79-59.
مرکز آمار ایران، نتایج تفصیلی سرشماری‏های عمومی و نفوس و مسکن‏ سال‏های 1335-1345-1355- 1375 و 1385، مجلدات مربوط به کل‏ کشور، شهرستان‏ها و شهرهای مختلف.
Asian Development Bank (2004) City Development Strategies to Reduce Poverty, Manila.
Bramwell, B. (1997) Remove from marked Records A sport mega-event as a sustainable tourism development strategy,Tourism Recreation Research, 22 (2), pp. 13-19.
Binns, T., Nel, E. (1999) "Tourism as a local development strategy in South Africa", the Geographical Journal, 3, p.168.
Butler, R.W. (2002) Ecotourism Hasid achieved Maturity or HAS the Bubble Burst Pacific Rim tourism 2000, NewZealand, p. 256.
Cernat, L., Gourdon, I. (2009) "paths to success: Benchmarking cross- country sustainable tourism", Tourism Management, (2012), pp. 1-13.
Castellani, V., Sala, S. (2008) "Sustainable performance index for tourism policy development", Tourism Management, 31 (2010), pp. 871-880.
Dredge, D. (2004) "Policy networks and the local organization of tourism", Tourism Management, 27 (2006), pp. 269-280.
Damjanović, D. (2008) City of Belgrade Development Strategy, Palgo Center, 2008, p. 125.
Jiaping, W. (2008) Local Planning and Global Implementation: Foreign Investment and Urban Development of Pudong, Shanghai, Habitat International, 34, pp. 8-19.
King, E. M., Jago, l. k. (2003) urban Tourism development and migor event in Australia, center for Hospitality and Tourism Research Victoria University.
Law, C. M. (1993) Urban tourism:attracting visitors to large citie,p. 189.
Shaw, G., Williams. M. A. (2004) Tourism and tourism space, London: SAGE publications.
Tosun, C. (1998) Root of unsustainable tourism development at the local level: the case of Urgup in turkey, Tourism Management, 19(6), pp. 595-610.
World Bank and DFID (2000) CDS: Taking Stock and Sign posting, Prepared by the GHK Group of Companies (UK).