تدوین استراتژی‌های توسعة پایدار فضایی در شهرهای کوهستانی (مطالعة موردی: شهر رینه، بخش لاریجان شهرستان آمل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه مازندران

2 کارشناس ارشد دانشگاه تهران

چکیده

شهر به عنوان یک پدیدة پویا در گذر زمان دچار تحوّلات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و سیاسی می‌شود. این تحوّلات نیاز به برنامه‌ریزی یکپارچه و انعطاف‌پذیر را ضروری می‌سازد. برنامه‌ریزی استراتژیک، فرایندی مشارکتی و خلاّق جهت بهبود عملکرد و اطمینان از وضعیّت آتی شهر است. هدف این پژوهش شناخت وضع موجود شهر رینة لاریجان و تدوین استراتژی‌های توسعة شهر در برنامه‌های آتی است. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است و جزو تحقیقات کاربردی به شمار می‌رود. آمار و اطّلاعات از منابع اسنادی - کتابخانه‌ای و روش پیمایشی به دست آمده است. جهت شناخت وضع موجود از مدل سوات استفاده شده و پس از تدوین استراتژی‌های توسعة شهر، با استفاده از شاخص‌های مدل ACEPTو VIKORبه اولویّت‌بندی استراتژی‌های توسعة آتی شهر پرداخته شد. برای ارزیابی اهمّیّت استراتژی‌ها نیز، نمودار موقعیّت فضایی آنها در موقعیّت‌های چهارگانه ترسیم شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد با توجّه به پتانسیل‌های بالای شهر رینه، برنامه‌ریزی در زمینة حفاظت از محیط طبیعی و سرمایه‌گذاری در بخش‌های گردشگری و کشاورزی می­تواند به افزایش درآمد سرانة شهر و شهروندان کمک نماید. همچنین با رعایت ضوابط و مقرّرات ساخت و ساز در حریم شهر و بهسازی بافت‌های فرسوده می­توان از گسترش سریع و بدون برنامة شهر جلوگیری نمود.

کلیدواژه‌ها


احدنژاد، محسن؛ قاسمی، اکرم؛ کاظمی، لیلا (1392) استفاده از الگوی توسعة شهری در برنامه‌ریزی کاربری فضای سبز (مطالعة موردی: منطقة یک شهر زنجان)، فصلنامة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 6 (19)، صص. 21-7.
اِیان های (1391) روش‌های تحقیق کیفی در جغرافیای انسانی، ترجمة احمد پوراحمد و محمد اسکندری نوده، چاپ دوّم، انتشارات سمت، تهران.
حاتمی‌نژاد، حسین؛ فرجی ملایی، امین (1389) امکان­سنجی اجرای طرح­های استراتژی توسعة شهری (CDS) در ایران، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 2 (8)، صص. 76-55.
زیاری، کرامت ا...؛ اسدی، صالح؛ ربانی، طاها؛ مولایی قلیچی، محمد (1392) ارزیابی ساختار فضایی و تدوین راهبردهای توسعة شهری شهر جدید پردیس، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 45 (4)، صص. 28-1.
مهدی‌زاده، جواد (1385) برنامه‌ریزی سناریویی گامی نو در برنامه‌ریزی راهبردی، جستارهای شهرسازی، 9 (32)، صص. 22-12.
Arslan, O.; Er, I. D. (2008) SWOT analysis for safer carriage of bulk liquid chemicals in tankers. Journal of Hazardous Materials, 154, pp. 901–913.
Bay, H.; Zhang, Z.; Su, S.; Xiao, R.; Jiang, D.; Wu, J. (2013) Identifying determinants of urban growth from a multi-scale perspective: A case study of the urban agglomeration around Hangzhou Bay, China. Applied Geography, 45, pp. 193–202.
Caterino, N.; Iervolino, I.; Manfredi, G.; Cosenza, E. (2009). Comparative analysis of multi-criteria decision-making methods for seismic structural retrofitting. Computer-Aided Civil and Infrastructure Engineering, 24, pp. 432–445.
Coman, A., Ronen, B. (2009) Focused SWOT: diagnosing critical strengths and weaknesses. International Journal of Production Research, 47(20), pp.5677–5689.
David, F. R. (2001) Strategic management: Concepts and cases.
De Graaf, R. S.; Dewulf, G. P. M. R. M. R. (2010) Applying the lessons of strategic urban planning learned in the developing world to the Netherlands: A case study of three industrial area development projects. Habitat International, 34(4), pp. 471–477.
Giz, D. F.; Mccallum, D. (2011) CITIES WITHOUT City Development Strategy : A Conceptual Framework, (1).
Haas, J.; Ban, Y. (2014) Urban growth and environmental impacts in Jing-Jin-Ji, the Yangtze, River Delta and the Pearl River Delta. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 30, pp. 42–55.
Halla, F. (2007) A SWOT analysis of strategic urban development planning: The case of Dar es Salaam city in Tanzania. Habitat International, 31(1), pp. 130–142.
Javadian, M.; Shamskooshki, H.; Momeni, M. (2011) Application of sustainable urban development in environmental suitability analysis of educational land use by using AHP and GIS in Tehran. Procedia Engineering, 21, pp. 72–80.
Jharkharia, S.; Shankar, R. (2007) Selection of logistics service provider: An analytic network process (ANP) approach. Omega, 35, pp. 274–289.
Khalil, H. A. E. E.; Allah, H; Khalil, E. E. (2012)Enhancing quality of life through strategic urban planning. Sustainable Cities and Society, 5, pp. 77–86.
Li, F., Liu, X.; Hu, D.; Wang, R.; Yang, W.; Li, D.; Zhao, D. (2009) Measurement indicators and an evaluation approach for assessing urban sustainable development: A case study for China’s Jining City. Landscape and Urban Planning, 90(3), pp.134–142.
Opricovic, S.; Tzeng, G.-H. (2007) Extended VIKOR method in comparison with outranking methods. European Journal of Operational Research, 178(2), pp.514–529.
Roy Chowdhury, P. K.;Maithani, S.; Chowdhury, P. K. R. (2014) Modelling urban growth in the Indo-Gangetic plain using nighttime OLS data and cellular automata. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 33, pp. 155–165.
Shemshadi, A.; Shirazi, H.; Toreihi, M.; Tarokh, M. J. (2011) A fuzzy VIKOR method for supplier selection based on entropy measure for objective weighting. Expert Systems with Applications, 38, pp. 12160–12167.
Steinberg, F. (2005) Strategic urban planning in Latin America: Experiences of building and managing the future. Habitat International, 29(1), pp.69–93.
Terrados, J.; Almonacid, G.; Hontoria, L. (2007) Regional energy planning through SWOT analysis and strategic planning tools. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 11(6), pp.1275–1287.
Wong, J. M. W. W.; Thomas Ng, S.; & Chan, A. P. C. C. (2010) Strategic planning for the sustainable development of the construction industry in Hong Kong. Habitat International, 34(2), pp.256–263.
Wong, S.-W.; Tang, B.; van Horen, B. (2006) Strategic urban management in China: A case study of Guangzhou Development District. Habitat International, 30(3), pp.645–667.