تحلیل روند موضوعی سرزندگی و پایداری چشم‌انداز نواحی روستایی: رویکردی بر بهبود کیفیت زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

سرزندگی و پایداری چشم‌انداز یک ناحیه روستایی، پیش‌نیاز بهبود کیفیت زندگی ساکنان آن است. پژوهش حاضر باهدف شناخت روند موضوعی سرزندگی و پایداری چشم‌انداز نواحی روستایی، با رویکرد بهبود کیفیت زندگی و سیر تحول آن بیش از چهار دهه (1980 تا 2025) در راستای شناسایی زمینه‌های پژوهشی آتی صورت پذیرفت. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی - تحلیلی بوده و به لحاظ ماهیت، کمی و کاربردی است. در این مطالعه، ابتدا با تدوین راهبرد جستجو و حذف اسناد نامرتبط، تعداد 674 سند نمایه شده با بهره‌گیری از رویکرد علم‌سنجی تحلیل شد و به منظور تحلیل شبکه‌های موضوعی، از نرم‌افزار SciMAT استفاده شد. یافته‌ها، مهم‌ترین شبکه‌های موضوعی در چهار بازه زمانی را نمایان ساخت. پیوندهای درونی این شبکه‌ها، گفتمان‌ برنامه‌ریزی ارتباطی در راستای بهبود کیفیت زندگی، خدمات اکوسیستمی، پایداری و توسعه پایدار را به عنوان موضوعات پژوهشی آتی در زمینه موضوعی را آشکار ساخت. نتایج پژوهش نشان داد که در دوره‌های چهارم و پنجم، کلیدواژه‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی، چشم‌انداز روستایی - فرهنگی، معیشت پایدار، کیفیت زندگی، فضای عمومی و مدیریت ارتباطی ظهور یافته‌اند. بر این اساس، راهبردهای موفق می‌توانند با تأکید بر جستارهای ترویج فرهنگ محلی، حفظ چشم‌انداز و مشارکت اجتماعی، نقشی حیاتی در بهبود و پایداری کیفیت زندگی روستایی ایفا نمایند. نتایج حاضر پژوهش زمینه موضوعی، مرجعی برای پژوهش های آتی، به ویژه با توجه به تأکید روزافزون بر پژوهش‌های هم سو با پایداری چشم انداز و کیفیت زندگی روستاییان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات