تأثیر حمل‌ونقل پایدار بر زیست‌پذیری شهری با استفاده از مدل PLS-SEM مطالعه موردی: شهر ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، دانشکده شهرسازی معماری و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

2 گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش باهدف بررسی تأثیر حمل‌ونقل پایدار بر ارتقای کیفیت زیست‌پذیری شهری در شهر ارومیه انجام شده است. در شرایطی که کلان‌شهرها با بحران‌هایی مانند آلودگی هوا، مصرف بالای انرژی، ترافیک سنگین و ناکارآمدی زیرساخت‌های حمل‌ونقل مواجه‌اند، شناخت ابعاد مختلف پایداری حمل‌ونقل و آثار آن بر محیط‌زیست و کیفیت زندگی شهری اهمیت فراوانی دارد. این مطالعه از نوع توصیفی– تحلیلی و با رویکرد کمی انجام شده است. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌ای مبتنی بر شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی حمل‌ونقل پایدار و با مشارکت 50 نفر از متخصصان حوزه‌های مرتبط گردآوری شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS و روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM-PLS) صورت گرفت. نتایج نشان داد که هر دو بعد اقتصادی و اجتماعی حمل‌ونقل پایدار تأثیر مثبت و معناداری بر بهبود شاخص‌های محیط‌زیستی دارند. به‌ویژه بعد اقتصادی با ضریب مسیر بالا نقش مهمی در کاهش آلودگی، بهینه‌سازی انرژی و بهبود کیفیت محیط‌زیست ایفا کرده است. شاخص‌های اجتماعی نیز در ارتقای عدالت فضایی، رضایت شهروندان و دسترسی عمومی به حمل‌ونقل پاک مؤثر بوده‌اند. پژوهش حاضر تأیید می‌کند که توسعه حمل‌ونقل پایدار می‌تواند راهبردی کلیدی برای ارتقای کیفیت زیست‌پذیری شهری باشد. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پاک، بهبود کیفیت خدمات حمل‌ونقل عمومی، گسترش مسیرهای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی از جمله الزامات اصلی دست‌یابی به این هدف هستند. بر همین اساس، پیشنهاد می‌شود که مدیران شهری با تدوین برنامه‌های زمان‌مند، تخصیص منابع مالی مشخص، همکاری با نهادهای محلی و فرهنگ‌سازی عمومی، مسیر اجرای راهبردهای حمل‌ونقل پایدار را در اولویت قرار دهند تا آثار مثبت این تحول شهر نمایان شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذربرزین، نیلوفر؛ حسینی سیاه گلی، مهناز (1403). مدل‌سازی شاخص‌های زیست‌پذیری شهری با تأکید بر حمل و نقل پایدار شهری مطالعه موردی: شهر اهواز. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 12 (2)، 25-43 doi: 10.22059/jurbangeo.2024. 374294.1921
عابدینی، اصغر؛ رمش، ستاره؛ یوسفی، نیما (1403). ارزیابی بافت تاریخی شهر ارومیه برای سالمندان با استفاده از رویکرد شهر ۱۵ دقیقه‌ای. آمایش فضا و ژئوماتیک، ۲۸ (۳)، ۱۱۹-۱۴۰ URL: http://hsmsp.modares.ac.ir/
قنبری، محمد. اجزا شکوهی، محمد. رهنما، محمدرحیم و خوارزمی، امیدعلی (1398). ارزیابی زیست‌پذیری شهری در کلان‌شهر مشهد با تأکید بر شاخص حمل‌ونقل. مطالعات برنامهریزی سکونتگاه‌های انسانی. 14(4)، 983-1001. https://journals.iau.ir/ article_672119.html