1
گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، کتابخانه مرکزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
10.22126/ges.2025.11804.2839
چکیده
بررسی ساختار مفهومی پژوهشهای مرتبط با محیطزیست در پایگاه استنادی پایش علموفناوری جهان اسلام (ISC) و شناسایی زیر حوزهها و ابعاد مهم مفهوم محیطزیست است. با تحلیل کمی مطالعات مرتبط با این حوزه، ساختار علمی محیطزیست از سال 1377 تا 1402 بررسی شد، خوشههای اصلی پژوهشی، ابعاد مفهومی و موضوعات کلیدی هر خوشه شناسایی گردید. با بهرهگیری از فنون علمسنجی و تحلیل هم رخدادی واژگان، تعداد 1985 مدرک از پایگاه (ISC) استخراج گردید تا روند پژوهشهای مرتبط با محیطزیست در بازه زمانی فوق شناسایی شود. تحلیل خوشهای و نمودار راهبردی برای ترسیم ساختار مفهومی پژوهشها و شناسایی زیرحوزهها و روابط بین آنها در این حوزه به کار گرفته شد. ساختار مفهومی این حوزه از هفت خوشه به شرح زیر تشکیل شده است: حقوق و اخلاق محیط زیستی (1)، اکوسیستم نوآوری محیط زیستی (2)، اقتصاد و محیطزیست ایران (3)، آلودگی و پایداری شهری (4)، رفتار و آگاهی محیط زیستی (5)، ایمنی و بهداشت محیطزیست (6)، آموزش توسعه پایدار (7). علاوه بر این، با تحلیل محتوای مقالات منتشرشده در طول 26 سال، موضوعات نوظهور در حوزه محیطزیست شناسایی شدند. خوشهها، ابعاد و موضوعات کلیدی این حوزه را بازتاب میدهند. یافتهها، راهنمایی برای پژوهشگران و سیاستگذاران است تا با درک ساختار مفهومی محیطزیست، منابع را به سمت موضوعات استراتژیک، تأثیرگذار و نیازمند توسعه هدایت کنند. همچنین، میتواند در تدوین برنامههای راهبردی و شناسایی شکافهای پژوهشی کمک کند و مسیر پژوهشهای آتی را روشن سازد.
بدری، سیدعلی؛ طهماسبی، سیامک؛ هاجری، بهرام (۱۴۰۰). رویکرد علم سنجی به مطالعات تابآوری بلایا در ایران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، ۸ (۳)، 33-52. doi: 10.52547/jsaeh.8.3.33
رحیمی، صالح؛ سهیلی، فرامرز؛ امینینیا، یوسف؛ دانش، فرشید (1399). شناسایی مفاهیم نوظهور و کشف ساختار دانش حوزۀ سردردهای ضرباندار. مدیریت اطلاعات سلامت، 17(4)، 1-10. doi: 10.22122/him.v17i4.4132
رحیمی، صالح؛ سهیلی، فرامرز؛ خاصه، علیاکبر (1403). تحلیلی بر پژوهشهای حوزه سواد در ایران:ساختار مفهومی سواد در نمایه استنادی علوم ایران. کتابداری و اطلاعرسانی، 27(4)، 195-220. doi: 10.30481/lis.2024.474041.2189
رحیمی، صالح؛ سهیلی، فرامرز؛ شرفی، ناهید (1400). شناسایی و تحلیل ساختار دانشی مطالعات آموزش عالی ایران بر اساس تحلیل شبکه همواژگانی مقالات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 12(24)، 313-331.dor: 20.1001.1.25382241.1400.12.24.12.4
زارعی پور، مرادعلی؛ عسگری، اسرافیل (1402). آموزش سواد محیط زیست جهت ارتقاء رفتارهای محافظت از محیط زیست. مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت، 10(1)، 1165-1169. dor: 20.1001.1.25382810.1402.10.1.1.4
نجائی، آرزو؛ بابایی، صمد؛ زارعی پور، مرادعلی (1396). عوامل مرتبط با رفتار دفع بهداشتی زباله در کارکنان بهداشت بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی. مجله پژوهش در بهداشت محیط، 3(4)، 311-319.doi: 10.22038/jreh.2018.28746.1193
)