تحلیل اثرات زیست‎محیطی پذیرش محصولات کشاورزی ارگانیک در شهرستان تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‎آموخته رشته جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشکده برنامه‎ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 گروه جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشکده برنامه‎ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

انسان، امروزه وارد عصری شده است که در آن شیوه تولید محصولات و تأثیر آن بر کره زمین و سلامتی انسان، از اهمیت بالایی برخوردار است. آسیب‎های محیط زیستی، علاوه بر آنکه موجب کاهش فعالیت‎های زراعی و غیرزراعی می‎شود، سلامتی انسان را نیز به خطر خواهد انداخت. باتوجه‎به اهمیت حفظ محیط‎زیست و سلامت انسان، پژوهش حاضر باهدف تحلیل اثرات زیست‎محیطی پذیرش محصولات کشاورزی ارگانیک از دیدگاه تولیدکنندگان و مصرف‎کنندگان این محصولات در شهرستان تبریز انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را تولیدکنندگان و مصرف‎کنندگان این محصولات در سطح شهرستان تشکیل می‎دهد. جامعه تولیدکنندگان در سطح شهرستان 28 نفر می‎باشدکه به صورت تمام‎شماری مطالعه شدند. در جامعه مصرف‎کنندگان، حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید، ولی برای دستیابی به نتایج بهتر 391 پرسش‎نامه تکمیل شد. جهت تحلیل داده‎ها از مدل‎سازی معادلات ساختاری در نرم افزار SMART PLS و آزمون‎های T تک نمونه‎ای و فریدمن بهره گرفته شد. نتایج ارزیابی اولیه مدل اندازه‎گیری، گویای مناسب بودن مدل است. نتایج مدل ساختاری بیانگر وجود رابطه ساختاری معنی‎دار میان بهبود ساختاری و حاصلخیری خاک، کاهش آلودگی و هدر رفت آب، بهبود و کاهش آلودگی هوا، تقویت تنوع زراعی و زیستی، کنترل و جایگزینی کود و سموم شیمیایی با کودهای آلی و بیولوژیک و دانش زیست محیطی وجود دارد. بر اساس نتایج، کشاورزی ارگانیک با روش‎های مانند استفاده از بقایای گیاهان به عنوان کود سبز، حفظ خاک، کاهش آلودگی و ...موجب افزایش حاصلخیزی خاک و عدم فرسایش آن شده و با تولید محصولات کشاورزی با کمیت و کیفیت بالا، آسیب‎رسانی به محیط زیست کاهش می‎یابد.

کلیدواژه‌ها


آقایاری هیر، محسن؛ اصغرپور، حسین؛ باختر، سهیلا (1403). تحلیل اثرگذاری عوامل اقتصادی بر پذیرش محصولات کشاورزی ارگانیک در بین تولیدکنندگان و مصرف‎کنندگان شهرستان تبریز. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 13 (1)، 22-1. doi: 10. 61186/serd.13.1.8
اکبری، مرتضی؛ بابااکبری ساری، محمد؛ فخارزاده، احمدرضا؛ ایروانی، هوشنگ؛ علم بیگی، امیر؛ نامدار، راضیه(1387). بررسی نگرش کارشناسان کشاورزی در مورد مؤلفه‎های مؤثر در مصرف محصولات ارگانیک کشاورزی. فصلنامه کشاورزی،10 (2)، 13-26. https://journals.ut.ac.ir/article_23427.html
ایمانی، بهرام؛ باختر، سهیلا؛ جعفری، سعید (1396). تحلیل دیدگاه جوامع روستایی در رابطه با عوامل بازدارنده و پیش‎برنده کشاورزی ارگانیک، مورد مطالعه: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 4 (2)، 247-264. ‎doi: 10.22048/rdsj.2017.80778.1643
جعفری منش، انیسه (1393). بررسی سازوکارهای بهبود ارائه خدمات و نهادههای تخصصی کشاورزی ارگانیک در استان قم. پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد، دانشگاه تهران.
خداوردیان، مجیدرضا (1400). مروری بر توسعه و ترویج کشاورزی ارگانیک و چالشهای پیشروی آن، گرگان: نشر آموزش کشاورزی.
خیرالهی، هادی؛ عالی، صمد؛ تقی‎زاده، هوشنگ (1400). طراحی مدل ارتقاء نگرش مشتریان محصولات غذایی ارگانیک در ایران. فصلنامه مطالعات رفتار مصرف‎کننده، 8 (2)، 176-199. doi: 10.34785/J018.2021.828
دایمی، سمیه؛ شیخ حسینی، محبوبه؛ علی احمد، سیمین؛ خردمند، امین؛ مهربان، احمد (1401). بررسی اهمیت و نقش اثرگذار کشاورزی ارگانیک در حفاظت از محیط زیست. سیزدهمین همایش ملی گیاهان دارویی و کشاورزی پایدار، همدان. https://civilica.com/doc/1525963
رضوی، سیدحسن؛ پورطاهری، مهدی؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا (1394). ارزیابی جایگاه توسعه کشاورزی ارگانیک در مناطق روستایی ایران، مطالعه موردی: تولیدکنندگان محصولات ارگانیک گواهی شده و در حال گذر. فصلنامه پژوهشهای روستایی، 6 (1)، 27-45. ‎doi: 10.22059/jrur.2015.54230
زندی نسب، مصطفی؛ غفاری، محمد (1401). ارائه مدلی برای تبیین پیشایندهای قصد استفاده از ارتباطات توصیه‎ای الکترونیکی در خرید محصولات ارگانیک کشاورزی. فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 36 (1)، 65-82. doi: 10.22067/jead.2021. 72783.1087
صافی سیس، یحیی؛ جودی، میلاد؛ جاویدان، هادی (1399). تحلیل ابعاد زیست محیطی نظام کشاورزی ارگانیک. فصلنامه مطالعات علوم زیستی، 5 (2)، 2569-2580. https://www.jess.ir/article_107340.html
قلی‎پور گنجگاه، مهدی؛ غلامشاهی، علیرضا؛ خموشی، فخرالدین (1401). تحلیل و بررسی وضعیت کشاورزی ارگانیک ایران در مقایسه با وضعیت جهانی. ششمین کنفرانس بین المللی پژوهشهای کاربردی در علوم و مهندسی، آخن- آلمان، برگزارکننده: انجمن مهندسی و تکنولوژی لندن. https://civilica.com/doc/1447485
کارپیشه، لیلا (1402). توسعه کشاورزی ارگانیک و موانع فراروی آن از دیدگاه کارشناسان کشاورزی. فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، 6 (3)، 238-247. ‎doi: 10.22034/gahr.2023.431077.2008
کوهستانی، کیمیا؛ عبدالهی، وحیده؛ خشنودی‎فر، زهرا (1393). تحلیل مؤلفه‎های تأثیرگذار بر توسعه کشاورزی ارگانیک در استان سیستان و بلوچستان از دیدگاه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی. فصلنامه ترویج و آموزش کشاورزی، 7 (3)، 41-29. https://journals. rbiau.ac.ir/article_6337.html
لوایی آدریانی، رسول؛ شعبانعلی فمی، حسین؛ شریفیان، فرشید؛ فتح‎الهی، سعدی؛ امیری، علی (1395). الگویی از عوامل محدودکننده مصرف محصولات ارگانیک از دیدگاه متخصصان کشاورزی در شهرستان کرج: یک نظریه داده بنیان. فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 47 (3)، 647-656. ‎doi: 10.22059/ijaedr.2016.60236
میرلو، سهراب؛ راحلی، حسین؛ کاظمیه، فاطمه (1400). تحلیل مشکلات کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی. فصلنامه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 31 (3)، 313-327. doi: 10.22034/saps.2021. 41906.2551
هدایت شیشوان، ساناز؛ سالارپور، ماشااله (1403). شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ریسک محصولات ارگانیک شهرستان ساوه با محوریت تغییر الگو کشت زیست‎محیطی. فصلنامه مطالعات علوم محیطزیست، 9 (2)، 8229-8240. ‎doi: 10.22034/jess.2022. 334010.1746
یعقوبی، جعفر؛ جوادی، علی (1393). موانع تولید محصولات ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی. فصلنامه دانش کشاورزی و توسعه پایدار، 24 (1)، 57-68. https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1461.html