تحلیلی بر نقش بازیگران کلیدی در مدیریت بحران آب شرب شهر کرمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا و برنامه‎ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا و برنامه‎ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

10.22126/ges.2024.11271.2793

چکیده

امروزه مصرف آب به دلیل رشد جمعیت، توسعه اقتصادی و بهداشتی و تغییر الگوی مصرف افزایش یافته است؛ بنابراین عامل کلیدی برای استفاده پایدار از این منابع، تخصیص مطلوب و مسئولیت مهم مدیران صنعت آب می‌باشد. در این بین، شهر کرمان همانند سایر شهرهای کویری ایران با کمبود آب شرب روبرو است که لزوم مدیریت سازمان‎یافته تمامی نهادها را می‎طلبد. با توجه به مسئله تحقیق، پژوهش حاضر نقش بازیگران کلیدی در مدیریت بحران آب شرب شهر کرمان را مورد تحلیل قرار می‌دهد. تحقیق حاضر از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی و در زمره تحقیقات کاربردی می‎باشد. داده و اطلاعات پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه و میدانی (پرسش‌نامه بازیگر-بازیگر و بازیگر-هدف) گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل متخصصین و کارشناسان مربوط در زمینه آب شرب شهر کرمان است که تعداد 25 نفر از آن‎ها به روش دلفی دو مرحله‎ای انتخاب گردید. داده‎های حاصل از پرسش‎نامه به روش تحلیل ذی‎نفعان از طریق نرم‎افزار Mactor مورد تجزیه‎وتحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل ذی‎نفعان حاکی از آن است که دولت (استانداری و فرمانداری)، آب و فاضلاب و شهرداری به عنوان بازیگران اثرگذار، برنامه‎ریز، فضای مجازی و شهروندان به عنوان نقش وابسته (اثرپذیر) و جهاد کشاورزی نقش دو وجهی دارد. بیشترین رابطه بازیگران با اهداف، مربوط به استفاده صحیح شهروندان از آب، تبلیغات فضای مجازی، ارائه برنامه مناسب از سوی متخصصین حوزه آب، تقویت ارتباط بین نهادهای مرتبط با آب، حفاظت از آب‎های زیرزمینی، برخورد با متخلفین و اجرای پروژه‎های آبی دولت است. به‎طورکلی می‎توان نتیجه گرفت که همکاری و تعامل بین ذی‎نفعان مدیریت بحران آب شرب شهر کرمان بدون در نظر گرفتن منفعت خود ضروری است تا بتوان به مدیریت یکپارچه آب شرب کمک کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آسیابی هیر، رقیه؛ مصطفی‎زاده، رئوف؛ رئوف، مجید؛ اسمعلی، اباذر (1398). ارزیابی پایداری منابع آب سطحی در حوزه‎های آبخیز استان اردبیل. مهندسی و مدیریت آبخیز، 11 (4)، 984-998. doi: 10.22092/ijwmse.2018.109649.1277
احمدی، سعیده (1400). آثار و پیامدهای اقتصادی و امنیتی بحران آب در کشور. ماهنامه علمی امنیت اقتصادی، 9 (8)، 25-36. doi: 20.1001.1.17354188.1400.9.8.4.0
ارغوانی‎پیرسلامی، فریبرز؛ اتابکی، سارا (1396). بحران آب و امنیت منطقه‎ای خلیج‌فارس: واکاوی بسترها و راهکارها. دوفصلنامه سیاست و روابط بینالملل، 1(2)، 9-34. doi: 10.22080/jpir.2017.1831
انصاری، حسین؛ بوستانی، آرمین؛ طباطبایی، علیرضا؛ فروزش، مجید (1396). بررسی مدیریت مصرف و براورد میزان تقاضای آب شرب شهری مشهد در افق 1420. آب و توسعهپایدار، 4 (1)، 125-132. doi: 10.22067/jwsd.v4i1.50409
جمالی، غلامرضا؛ زمانی، ساسان (1394). عوامل مؤثر بر الگوی مصرف آب و بهینه‌سازی آن در بخش خانگی مناطق روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان بوشهر). آب و توسعه پایدار، 2 (1)، 81-86. doi: 10.22067/jwsd.v2i1.41157
جهانگیری‎خواه، منا؛ هوشمند، منیره؛ خرم‎پناه، مهسا (1400). راهکارهای شهر هوشمند برای مقابله با بحران کمبود آب مبتنی بر پروتکل KNX. نشریه علمی علوم و مهندسی آب و فاضلاب، 6 (2)، 5-14. doi: 10.22112/jwwse.2021.238848.1215
حاتمی، عباس؛ نوربخش، سوسن (1398). بازسازی معنایی بحران آب در شرق اصفهان بر اساس نظریه زمینه‎ای. جامعهشناسی کاربردی، 30 (1)، 123-142. doi: 10.22108/jas.2018.109357.1299
سلیمانی‎ساردو، فرزاد؛ وکیلی، فرزانه؛ رستمی‎خلج، محمد (1400). مدیریت یکپارچه منابع آب جنوب استان کرمان با استفاده از مدل پویایی سیستم. علوم و مهندسی آبخیزداری، 15 (55)، 11-21. doi: 20.1001.1.20089554.1400.15.55.3.1
سند چشم‎انداز شهر کرمان (1390). برگرفته از: https://gov.kr.ir
شبکه آمار و اطلاعات وزارت نیرو (1398). برگرفته از: www.isn.moe.gov.ir
شرکت آب و فاضلاب استان کرمان (1402). برگرفته از: https://abfakerman.ir
شرکت آب و فاضلاب استان کرمان (1398). برگرفته از: https://abfakerman.ir
شیرین‎حصار، راضیه؛ گواهی، امیر (1402). مدیریت جامع منابع آب برای آینده‎ای پایدار با استفاده از مدل سوات (مطالعه موردی: شرکت آب منطقه‎ای خراسان شمالی. آب و توسعه، 10 (4)، 15-28. doi: 10.22067/jwsd.v10i4.2307-1256
عزیزآبادی، الهام؛ مهکویی، حجت؛ گندمکار، امیر (1403). واکاوی تأثیرات سیاست‎های مدیریت آب بر کاهش کم‌آبی در استان کرمان. جامعه و سیاست، 4 (1)، 77-94. https://sanad.iau.ir/Journal/jsp/Article/907847/FullText
فتح‎ا‎‎لهی، جمال؛ نجفی، سید محمدباقر؛ فرهنگیان، شیما (1400). شناسایی و اولویت‎بندی عوامل مؤثر بر کم‎آبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‎مراتبی. آب و توسعه پایدار، 8 (4)، 33-42. doi: 20.1001.1.24235474.1400.8.4.5.0 67
قنبری، فریبا (1394). مدیریت یکپارچه آب شهری. آب رو توسعه پایدار، 2 (1)، 106-107. doi: 10.22067/jwsd.v2i1.51609
کرمی، تاج‎الدین؛ غفاریان‎بهرمان، محمد (1396). آینده‎پژوهی بحران آب و چالش‎های امنیتی آن (مطالعه موردی: شهرستان رفسنجان). دانش انتظامی کرمان، 4 (3)، 49-80. http://kerman.jrl.police.ir/article_19667.html
محمدجانی، اسماعیل؛ یزدانیان، نازنین (1393). تحلیل وضعیت بحران آب در کشور و الزامات مدیریت آن. نشریه روند (روند پژوهشهای اقتصادی)، 21 (65-66)، 117-144. https://www.cbi.ir/simplelist/12869.aspx
مرادی، حمید؛ اورعی‎زارع، صادق (1395). مدیریت منابع آب بر اساس ملاحظات آب مجازی. دومین کنگره بینالمللی زمین، فضا و انرژی‌های پاک با محوریت مدیریت منابع طبیعی، کشاورزی و توسعه پایدار، تهران: شرکت کیان طرح دانش. https://civilica.com/doc/623567
معاونت برنامه‎ریزی کرمان (1402). برگرفته از: kerman.mporg.ir
میرزایی، عزت‌الله؛ جلالی، عبدالله؛ جودکی، حمیدرضا؛ اربابی‎سبزواری، آزاده (1398). تحلیل میزان تاب‌آوری شهری در برابر بحران آب، مطالعه موردی: شهر تهران. نشریه شهر ایمن، 2 (1)، 91-102. https://www.ispdrc.ir/article_705486.html
نبوی، سید سعید؛ مصطفی‎زاده، رئوف؛ آسیابی، رقیه (1400). تحلیل شاخص‎های کمبود آب و شبکه حکمرانی آب در برنامه پنج‎ساله ششم توسعه ایران. نشریه علمی مهدسی آبیاری و آب ایران، 12 (46)، 358-376. doi: 10.22125/iwe.2021.142420
نجفی، سیداسماعیل؛ موحدی سبحانی، فرزاد؛ واعظ تهرانی، مهسا؛ فرمانی انتظام، حسن (1398). استخراج سیاست‎های پایدار آب شرب شهری با رویکرد پویایی سیستم (مطالعه موردی: شهر قم). آب و فاضلاب، 30 (1)، 49-32. doi: 10.22093/wwj.2018.97800.2488
نفیسی‎فر، سعید؛ حیدریه، سیدعبدالله (1400). طراحی الگوی فرهنگ‎سازی در مصرف بهینه آب شرب با روش داده بنیاد. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 10 (38)، 39-64. doi: 20.1001.1.22517081.1400.10.1.2.2