تحلیل تطبیقی رقابت‎پذیری پایدار شهرستان‎های استان زنجان با رویکرد آینده‌پژوهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

10.22126/ges.2024.10647.2757

چکیده

جهت حفظ منابع طبیعی، تحقق رشد اقتصادی و دست‎یابی به اهداف توسعه پایدار، تحقق رقابت‌پذیری پایدار مهم‎ترین ابزار است. مکان‎ها باید توانایی رقابت در بازار را داشته باشند، به نوآوری و تطبیق با تحولات پرداخته و رشد و توسعه پایدار را تجربه کنند. با داشتن رقابت‌پذیری پایدار، مکان‎‌ها می‌توانند بقای خود در مقابل رقبا تضمین کرده و تأثیرگذاری قابل‌توجهی در اقتصاد و جامعه داشته باشند. جهت تحقق اهداف ذکر شده، شناخت عوامل مؤثر بر رقابت‎پذیری پایدار امری ضروری است. در همین راستا در تحقیق حاضر ابتدا به رتبه‎بندی شاخص‎های رقابت‎پذیری پایدار بین شهرستان‎های استان زنجان پرداخته شده و سپس عوامل مؤثر بر رقابت‎پذیری پایدار با استفاده از رویکرد آینده‌پژوهی و نرم‌افزار میک‌مک شناسایی شده است. نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی می‎باشد. جامعه آماری تحقیق 8 شهرستان استان زنجان طبق تقسیمات سیاسی سال 1400 می‎باشد. جهت گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای (به تشریح مبانی نظری، پیشینه موضوع و گردآوری ابعاد و شاخص‎های موجود در زمینه شاخص‎های رقابت‎پذیری) و پیمایش (پرسش‎نامه) استفاده شده است. در روش پیمایشی، با استفاده از نظرسنجی از 17 کارشناس حوزۀ جغرافیا و اقتصاد و مدیریت نمره‎دهی به پیش‎ران‎ها انجام شد. معیارهای مورداستفاده جهت سنجش رقابت‎پذیری پایدار شهرستان‎های استان زنجان از سالنامه آماری 1400 استان زنجان می‎باشد. تحلیل نتایج اثرهای مستقیم عوامل پنج‌گانه نشان می‎دهد، بیشترین میزان تأثیرگذاری مربوط به عامل حکمرانی با خالص تأثیرگذاری 15 و عامل سرمایه طبیعی با خالص تأثیرگذاری 5 و کمترین میزان تأثیرگذاری نیز مربوط به عامل زیرساخت با خالص تأثیرگذاری 1- می‎باشد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقایی، مجید؛ رضاقلی‎‌زاد، مهدیه؛ باقری، فریده (1392). بررسی تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در استان‌های ایران. پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، 1(19)، 21-44. https://journal. rphe.ac.ir/article_702802.html
احمدزاده، خالد؛ نصری، شعله (1398). بررسی تأثیر زیرساخت ها بر توسعه انسانی در ایران. تحقیقات اقتصادی، 54(4)، 1042-1017. doi: 10. 2059/jte.2019.74176
برزگر، صادق؛ رسولی، محمد (1402). تبیین رقابت‌پذیری مناطق مرزی با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعۀ موردی: استان کردستان). برنامه‌ریزی فضایی، 13(3)، 55-78. doi: 10.22108/sppl.2023.136979.1708
خوش‌فر، غلامرضا؛ میرزاخانی، شهربانو (1395). بررسی رابطه بین شاخص‌های سرمایه اجتماعی با سطح توسعه‌یافتگی (مورد مطالعه: شهرستان‌های استان گلستان در سال‌های ۱۳۸۵- ۱۳۹۰). مشارکت و توسعه اجتماعی، 2 (1). 1-14. http://jpsd. hormozgan.ac.ir/article-1-63-fa.html
دقتی، عادله؛ یعقوبی، نورمحمد (1402). شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار اثربخش حکمرانی شبکه‌ای درکشور. حکمرانی و توسعه، 3(2)، 62-37. doi: 10.22111/JIPAA.2023.413209.1134
شاه‎آبادی، ابوالفضل؛ صادقی، حامد (1392). مقایسه‎ی اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی ایران و نروژ. مدلسازی اقتصادی، 7 (22)، 21-43. https://sanad. au.ir/journal/eco/Article/555344?jid=555344
عالی‎زاد، فرزانه؛ خلیلی، فرزانه؛ عسکری، فرید (1401). زیرساخت‏های اقتصادی و نقش آن بر توسعه اقتصادی ایران. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 15(57)، 33-52. doi: 10.30495/JISDS.2022.70642.11816
علیایی، محمدصادق؛ محمدی‌نژاد، بهزاد (1389). بررسی نقش سرمایه اقتصادی در توسعه نیافتگی سکونت‎گاه‎های روستایی ایران. برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 1(2)، 156-143. .doi: 10.22054/qjsd.2010.5705
کشاورز، علی‌رضا؛ فرج زاده، زکریا (1400). نقش سرمایه طبیعی در رشد اقتصادی ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 26(86)، 126-164. doi: 10.2054/ijer.2021.42817
محمدیان منصور، صاحبه؛ جعفری، محمد؛ مهرگان، نادر (1397). اندازه‌گیری و بررسی مقایسه‌ای سرمایۀ اجتماعی به تفکیک استان‌های کشور. مدیریت سرمایه اجتماعی، 5 (1)،43-66. doi: 10.22059/jscm.2018.255018.1575
محمودی، سمیرا؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ غفاری، غلامرضا؛ پور طاهری، مهدی (1394). تبیین اثرات انواع سرمایه های توسعه‌ای بر سرمایه اجتماعی، مورد: روستاهای استان خراسان رضوی. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(14)، 169-190. http://serd.khu.ac.ir/article-1-2586-fa.html