شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعه پایدار کلان‌شهر کرمانشاه با رویکرد سناریو مبنا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان، اصفهان، ایران.

2 گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

امروزه باتوجه‌به افزایش جمعیت شهرها و افزایش فشار بر منابع، توسعه پایدار به‌عنوان یک استراتژی مهم جهت بالابردن کیفیت زندگی شهروندان و پایداری منابع شهری توسط کارشناسان مطرح گردید. دراین‌بین کلان‌شهر کرمانشاه دارای مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی، طبیعی، زیست‌محیطی بالایی است؛ لذا باتوجه‌به این مسائل هدف تحقیق حاضر، شناسایی مهم‌ترین پیشران‌های مؤثر بر توسعه پایدار کلان‌شهر کرمانشاه با رویکرد آینده‌پژوهی است. هدف تحقیق کاربردی و روش مبتنی بر تحلیل ساختار است. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانه‌ای و روش دلفی (استفاده از نظرات نخبگان) جمع‌آوری‌شده است. نمونه آماری تحقیق تعداد 50 نفر از کارشناسان، مدیران و پژوهشگران مربوطه است. با استفاده از نرم‌افزار MICMAC پیشران‌های کلیدی شناسایی گردید. در خروجی به‌دست‌آمده از نرم‎افزار میک‌مک نتایج نشان داد: که متغیرها با دو بار گردش داده‌ای عدد (91.80%) تأثیرگذاری بالای آنها بر یکدیگر مشهود است و این عدد مطلوبیت بالای مدل را نشان می‎دهد. سپس با استفاده از نرم‌افزار Morphol سناریوها طراحی و تدوین گردید. نتایج نشان داد که پیشران‌های توانمندسازی زیرساخت‌های شهری در حوزه هوشمندسازی شهر و شهر الکترونیک، اعتبارات دولتی، گردشگری و موقعیت مرزی دارای بالاترین اثرگذاری خالص بر توسعه پایدار کلان‌شهر کرمانشاه هستند. همچنین از 2500 سناریوی خروجی دارای اعتبار، 5 سناریو با بیشترین اینرسی (اعتبار بالا، تکرارپذیری و احتمال وقوع) به‌عنوان سناریوهای نهایی ارائه شد. در نهایت باتوجه‌به نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاداتی در جهت حرکت سناریوهای بینابین به سمت مطلوب شدن و توسعه پایدار کلان‌شهر کرمانشاه مبتنی بر سناریوهای پیش‎رو ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

بنایی، وحید؛ محمدی، سمیه؛ محمودیان، میترا (1395). شناسایی پیشرانهای توسعه شهری با استفاده از آینده‎پژوهی، نمونه موردی: شهر سیرجان. اولین سمینار آینده‎پژوهی توسعه ملی ایران در بستر جغرافیا. https://civilica.com/doc/989593
بهبهانی، محمدرضا (1397). شناسایی و رتبه بندی موانع موجود برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار در صنعت ساختمان ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه تهران.
پورموسوی، سیدنادر؛ مودت، الیاس (1397). ارزیابی فضایی توسعه پایدار شهری با رویکرد مدیریت یکپارچه و استفاده از مدل HDI (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز)، فصلنامه مطالعات عمران شهری، 1 (3)، 34-48. http://ensani.ir/fa/article/382439
پورجعفر، محمدرضا؛ خدایی، زهرا؛ پورخیری، علی (1390). رهیافتی تحلیلی در شناخت مولفه ها، شاخص ها و بارزه های توسعه پایدار شهری.‎ نشریه: مطالعات توسعه اجتماعی ایران. 3 (3)، 25-36. https://www.sid.ir/paper/231982/fa
رهنما، محمدرحیم؛ شاکرمی، کیان؛ عباسی، حامد (1398). شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا. مجله علمی، آمایش سرزمین. 1 (1)، 139-166.‎ doi: 10.22059/JTCP.2018.254262. 669854
رئیس قنواتی، کامران؛ شمس الدینی، علی؛ حیدری، علی اکبر (1401). تبیین پیشران های کلیدی موثر بر توسعه پایدار شهر بندری ماهشهر با رویکرد آینده پژوهی. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 26 (1)، 173-199. doi: 10.50541/HSMSP.26.1.173
زاهدی،‌ شمس‌السادات؛ نجفی، ‌غلامعلی (1385). بسط مفهومی توسعه پایدار. مدرس علوم انسانی. 10 (4)، 43-76. https://www.sid.ir/paper/6827/fa
سبحانی، نوبخت؛ سعیدی فرد، فرانک؛ جنگی، حسن؛ جعفری، معصومه (1395). تحلیل شاخص ها و ابعاد توسعه پایدار محله ای در راستای ارتقای امنیت شهری (نمونه موردی: شهر شاهین دژ).‎ پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، 4 (14)، 51-88. https://www.sid.ir/paper/507046/fa
شریفی، شیمن علیا (1395). برنامه ریزی توسعه منطقه یک شهر تهران در راستای توسعه پایدار. پایان نامه کارشناسی ارشد (M.A) رشته مدیریت اجرایی گرایش مدیریت شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفاشهر.
شفیعا، محمدعلی؛ رحیمی مقدم، محمد؛ بدیع، کامبیز (1392). آینده‌نگاری مبتنی بر فنون شناختی، مطالعات مدیریت راهبردی، 15، 57-91. https://www.sid.ir/paper/181679/fa
شماعی، علی؛ پوراحمد، احمد (1383). تحلیلی بر سیاست ها و برنامه های بهسازی و نوسازی شهری در برنامه های توسعه کشور.‎ پژوهش های جغرافیایی، 36 (49)، 179-202. https://www.sid.ir/paper/5580/fa
ضرابی، اصغر؛ رضایی، مریم (1392). برنامه‌‌ریزی توسعه پایدار شهری. مجله سپهر، 22 (85)، 13-17. 20.1001.1.25883860.1392.22.851.2.1
عباسی، حیدر؛ حاجی پور، خلیل (1393). تحلیل تجربی تأثیر فرم شهر بر رفتار سفر خانوارها در محلات مختلف شهری شیراز. باغ نظر، 11(29), 23-32.‎ https://www.bagh-sj.com/article_5675.html
کریمی، جلیل؛ واعظ زاده، ساجده (1399). زندگی در چارک چهارم؛ مطالعه سبک زندگی محلات محروم شهر کرمانشاه. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 4، 51-83.‎ doi: 10.22035/jicr.2021.2300.2785
مکنون، رضا (1376). تحقیقات در فرآیند توسعه پایدار. مجله رهیافت، 3، 4-17. https://www.noormags.ir/view/en/ articlepage/367469
ناظمی، امیر (1390). پسا برنامه‎ریزی توسعه فناوریهای پیشرفته عام در ایران 1404 مورد مطالعه: فناوری اطلاعات و ارتباطات، زیست فناوری و هوا فضا، رساله دکترا فناوری اطلاعات، دانشگاه علامه طباطبایی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار