شناخت و ادراک بهره‎برداران مرتعی از بروز نشانه‎های تغییر اقلیم در راستای پایداری منابع محیطی (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان نجف‎آباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

2 کارشناسی ارشد علوم و مهندسی مرتع، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

3 گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

4 گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

چکیده

تغییر اقلیم یک چالش جهانی است که تاکنون تأثیرات مضری بر سلامت انسان، محیط‎زیست و عرصه‎های منابع طبیعی خصوصاً مراتع و معیشت بهره‎برداران مرتعی گذاشته است. شناخت و ادراک بهره‎برداران مرتعی از بروز نشانه‎های تغییر اقلیم گامی اساسی در چگونگی مواجهه و به‎کارگیری راهبردهای متناسب برای کاهش اثرات تغییر اقلیمی و پایداری منابع مرتعی  است. این تحقیق به بررسی شناخت و ادراک جوامع محلی از بروز نشانه‎های تغییر اقلیم در بخش مرکزی شهرستان نجف‎آباد می‎پردازد. جامعه آماری 68 بهره‎بردار مرتعی روستاهای جلال‎آباد، حاجی‎آباد و نهصت‎آباد بود، طبق فرمول کوکران 58 بهره‎بردار به‎عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. درک (برداشت) جوامع محلی از وقوع تغییرات اقلیمی در سه بعد بارندگی، دما و باد به ترتیب با 9، 9 و 5 گویه در قالب طیف هفت‎گزینه‎ای لیکرت سنجش شدند. پس از تکمیل پرسش‎نامه و ثبت اطلاعات در صفحه گسترده اکسل، تجزیه‎وتحلیل داده‎ها با استفاده از نرم‎افزارSPSS  و رسم نمودارها در محیطExcel  صورت گرفت. نتایج نشان داد 59/77 درصد پاسخگویان میزان درک از بروز نشانه‎های تغییر اقلیم را زیاد برآورد کردند. بااین‎حال، به معیارهایی که برایشان ملموس‎تر بود آگاهی بیشتری نشان دادند. از مجموعه مؤلفه‎های مرتبط با ادراک از بروز نشانه‎های تغییر بارندگی، دما و باد، به ترتیب میزان اُفت آب چشمه‎ها، قنات‎ها و چاه‎های عمیق (1)، شدت نوسانات دمایی در منطقه (2) و سرعت باد (شدید شدن بادها) در منطقه (3) بیشترین اولویت را به خود اختصاص دادند. به‎طورکلی، می‎توان نتیجه‎گیری کرد در راستای مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم و پایداری منابع محیطی، ادراک و نگرش بهره‎برداران مرتعی می‎تواند در موفقیت سیاست‎ها و راهبردهای سازگاری مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

شهرکی، محمدرضا؛ عابدی سروستانی، احمد؛ لطفی، عبدالرحیم (1399). آسیب‎پذیری معیشت روستاییان از تغییر اقلیم، مطالعه موردی: حوزه آبخیز اوغلان استان گلستان. نشریه علمی – پژوهشی مهندسی و مدیریت آبخیز، 14 (1)، 89-101. doi: 10.22092/IJRDR.2021.123883
صبوحی، راضیه؛ بارانی، حسین؛ خداقلی، مرتضی؛ عابدی سروستانی، احمد؛ طهماسبی، اصغر (1397). درک و سازگاری عشایر نسبت به تغییر پارامترهای اقلیمی منطقه سمیرم (مطالعه موردی: عشایر قشقایی). فصلنامه علمی - پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان، 25 (2)، 438-45310.22092/ijrdr.2018.116854. doi:
عبدالله‎زاده، غلامحسین؛ اژدرپور، علیرضا؛ شریف‎زاده، محمدشریف (1396). بررسی ادراک روستاییان نسبت به تغییرات اقلیمی و راهبردهای سازگاری در شهرستان زابل. جغرافیا و برنامه‎ریزی محیطی، 28 (68-4)، 85-106. doi: 10.22108/ GEP.2018.103703.1041
غزالی، سمانه؛ زیبایی، منصور (1396). درک خانوارها و آسیب‌پذیری معیشتی نسبت به تغییر اقلیم: عشایر استان فارس. اقتصاد کشاورزی، 12 (1)، 39-58. doi: 10.22034/IAES.2018.31373
کوزه‎گران، سعیده؛ موسوی بایگی، محمد (1394). بررسی روند رویدادهای حدی اقلیمی در شمال شرق ایران. نشریه آب و خاک، (3)،750-764. doi: 10.22067/JSW.V0I0.40845

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار