ارزیابی ناپایداری دامنه‌ای جاده‌های اردبیل - سرعین - سراب با استفاده از تداخل‌سنجی رادار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

یکی از مخاطراتی که در طی سال‌های اخیر در بسیاری از مناطق رخ‌داده، مخاطرات ناشی از حرکات دامنه‌ای است. شناسایی مناطق درمعرض حرکات دامنه‌ای و برآورد نرخ آن نقش مهمّی در مدیریت و کنترل این پدیده دارد. تکنیک تداخل‌سنجی راداری به‌عنوان روش کارآمد در اندازه‌گیری جابه‌جایی سطح زمین است. به‌طوری که با استفاده از این فناوری امکان پایش حرکات کوچک سطح زمین به‌صورت پیوسته، با دقّت بالا و در گسترة وسیعی امکان‌پذیر است. این فنّاوری در بررسی مخاطرات طبیعی زمین ازجمله جابه‌جایی دامنه‌ای، فرونشست، زلزله و فعّالیت‌های آتش‌فشانی بسیار متداول شده است. این تکنیک فاز گرفته‌شده از دو مجموعه دادة رادار در دو زمان مختلف را مقایسه و با ایجاد اینترفروگرام، قادر به اندازه‌گیری تغییرات سطح زمین در دوره زمانی است. در نوشتار پیش رو، به‌منظور شناسایی و اندازه‌گیری زمین‌لغزش از تصاویر راداری سنتیل 1 سال­های 2015 و 2020 استفاده شده است. به‌منظور پردازش اطّلاعات نیز از نرم‌افزار SARSCAPE استفاده شده است. نقشه کاربری اراضی منطقة مورد مطالعه با استفاده از تصویر لندست 8 و با روش طبقه‌بندی شی‌ءگرا استخراج شد. نتایج پژوهش نشان داده است که تصاویر راداری از پتانسیل خوبی برای آشکارسازی ناپایداری دامنه‌ها و محاسبة جابه‌جایی آن‌ها برخوردار است. در بازه زمانی مورد مطالعه بیشترین میزان حرکات مواد دامنه‌ای 21 سانتی‌متر است که نشان‌دهندة فعّال­ بودن منطقه از لحاظ حرکات دامنه‌ای است. روی هم‌گذاری نقشة زمین‌لغزش با لایة‌ کاربری اراضی نیز مؤیّد رخداد بیشینة عرصة‌ زمین‌لغزش در کاربری پوشش گیاهی و کشاورزی دیم است.

کلیدواژه‌ها


اصغری سراسکانرود، صیاد؛ پالیزبان، دلنیا؛ امامی، هادی؛ قلعه، احسان (1399). تحلیل مدل‌های تحلیل شبکه و منطق فازی برای تهیة نقشة پهنه‌بندی حسّاسیت وقوع زمین‌لغزش مطالعة موردی (جادة سراب - نیر). مجلّة جغرافیا و برنامه ­ریزی، 24 (72)، 1-22.
دهقانی بیدگلی، رضا؛ کوهبنانی، حمیدرضا؛ یزدانی، محمدرضا (1399). پهنه‌بندی فرونشست دشت سمنان ناشی از برداشت بی‌رویة آب‌های زیرزمینی با استفاده از تکنیک تداخل­ سنجی راداری و تصاویر سنتینل 1. نشریة مهندسی آبیاری و آب ایران، 10 (39)، 175-187.
شهیدی، فرهاد؛ شعاعی، غلامرضا؛ محمدی واوسری، مصطفی (1394). بررسی ساز و کار وقوع زمین‌لغزش گردنة صائین با نگرشی بر هیدرولوژی و شرایط ریخت‌شناسی منطقه. مجلّة انجمن زمین‌شناسی مهندسی ایران، 1 (2)، 13-33.
فیضی­ زاده، بختیار؛ هلالی، حسین (1389). مقایسة روش‌های پیکسل پایه، شیءگرا و پارامترهای تأثیرگذار در طبقه‌بندی پوشش/ کاربری اراضی استان آذربایجان غربی. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 42 (71)، 73-84.
مددی، عقیل (1389). بررسی ناپایداری ژئومورفولوژیک گردنة صائین (بین شهر نیر و سراب، منطقة آذربایجان با استفاده از روش آنبالاگان). مجلّة جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 21 (1)، 77-94.