تحلیل خشکسالی‌های استان تهران با استفاده از شاخص SPI و پیش‌بینی آن براساس مدل زنجیره مارکوف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

خشکسالی، پدیده‌ای خزنده است که در اثر کمبود رطوبت محیطی ناشی از کاهش میزان بارش به‌وقوع می‌پیوندد. در بررسی وضعیت خشکسالی‌های استان تهران ازداده‌های بارش ماهانه چهارده ایستگاه در دوره آماری (2007-1976) و روش شاخص بارش استاندارد شده (SPI)، در مقیاس زمانی یک، شش و دوازده ماهه استفاده شد. شدت و تداوم دوره‌های خشک برای هر سه مقیاس تعیین و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتیجه این بررسی نشان داد، با افزایش تداوم از تعداد رخدادهای خشکسالی کاسته می‌شود و فراوان‌‌ترین وقایع خشکسالی در تداوم‌های یک تا شش ماهه رخ می‌دهد. همچنین مشخص شد، شدیدترین خشکسالی استان تهران در سال 1995، با ضریب SPI بیش از 3- بوده، درحالی‌که شدیدترین‌ ترسالی آن در سال1982، با ضریب SPI بیش از 2+ رخ داده است. در ادامه از مدل زنجیره مارکف برای محاسبه احتمالات تعادل دوره‌های مرطوب، خشک و نرمال در SPI سالانه استفاده شد؛ نتایج نشان داد که احتمال تعادل دوره‌های خشک، مرطوب و نرمال در ایستگاه‌های استان به‌ترتیب 29، 30 و 41 درصد است که این بدین‌معنی است که در بیشتر مواقع منطقه از نظر اقلیمی در شرایط نرمال قرار دارد؛ درحالی‌که احتمال وقوع شرایط خشک و مرطوب بسیار به هم نزدیک است.

کلیدواژه‌ها