ارزیابی روند تغییرات سطوح زیرپوشش نخاله‎های ساختمانی و اثرات آن بر محیط‎زیست شهری (موردمطالعه: شهر یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

10.22126/ges.2024.10838.2769

چکیده

نخاله‎های ساختمانی نوع خاصی از زباله‎های جامد ناشی از انواع فعالیت‎های ساخت‌وساز، حفاری زمین و فعالیت‎های مرتبط با تخریب و نوسازی زیرساخت‎ها است که در حال حاضر به‌عنوان یک بحران جهانی در حال ظهور قلمداد می‎شود. پژوهش حاضر باهدف ارزیابی روند تغییرات سطح زیرپوشش نخاله‎های ساختمانی برای حدود دو دهه اخیر (2022-2002) در پیرامون شهر یزد با استفاده از تصاویر ماهواره‎ای (لندست) و گوگل ارث انجام شده است. برای این منظور، تصاویر ماهواره‎ای برای 6 بازه زمانی 4 ساله شامل سال‎های 2002، 2006، 2010، 2014، 2018 و 2022 مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در همه محدوده‎های بیابانی چهار سوی شهر از قبیل جاده یزد-مهریز، جاده یزد-تفت، محدوده گود محمودی، محدوده روستای شحنه، محدوده کویر یزد، محدوده خلدبرین، محدوده پارک کوهستان و محدوده ترمینال یزد نخاله‎ها ریخته شده است. اگر چه در یک دهه اخیر محدوده‎هایی چون خلدبرین، شحنه، گود محمودی و محدوده پارک کوهستان به عنوان مکان‎های مجاز نقشی تعیین‎کننده در کنترل افزایش سطح زیر پوشش این گونه از پسماندهای ساختمانی داشته است، اما بر اساس نتایج حاصله، سطح زیر پوشش نخاله‎ها در 20 سال اخیر در همه محدوده‎های ذکر شده بین 4 تا 7 برابر افزایش پیدا کرده که گسترده‎ترین آنها سایت محدوده روستای شحنه است که از حدود 400 هزار متر مربع در سال 2002 به بیش از 1.2 کیلومتر مربع در سال 2022 رسیده است. دفع غیر اصولی این پسماندها چشم‎انداز زشتی را به حاشیه شهر بخشیده و ریسک مخاطراتی چون سیل، گردوغبار، افزایش آلودگی هوا، افزایش آلودگی آب‎ها، آلودگی و تخریب خاک و موارد دیگری از این دست را افزایش داده و نیازمند روش مدیریت جدید از جمله بازیافت، استفاده در زیرساخت‎ها و... است. شناخت محدوده‎های دفع نخاله‎ها، سطح زیرپوشش و روند تغییرات محیطی متاثر از آنها از اقدامات بنیادین مدیریت آنها است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

اسدی قلعه نی، سجاد (1394). بررسی روش‌های بازیافت نخاله‌های ساختمانی. اولین همایش ملی توسعه پایدار شهری، تهران، ایران. https://civilica.com/doc/388010/
اشترزاده، رضا (1392). مدیریت ضایعات مصالح ساختمانی در شهر یزد. رساله برای دریافت کارشناسی‌ارشد مهندسی مدیریت ساخت، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.
بلوری بزاز، جعفر؛ زنجانی، محمدمهدی (1389). بررسی مقاومت مصالح حاصل از بازیافت نخاله‌های ساختمانی جهت استفاده در لایه‌های روسازی. پژوهشنامه حمل‌ونقل، 7(2)، 119-133. https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1020515.html
بیگدلو، سعیده؛ موسوی، سید حسن؛ معین‎الدینی، مظاهر؛ عمرانی، قاسمعلی؛ میرزا حسینی، علیرضا (1398). بررسی مقدار و ترکیب نخاله‌های ساختمانی کلانشهر کرج، پژوهش و فن‎آوری محیط‌زیست، 4 (6)، 21-30 doi: 20.1001.1.26763060.1398. 4.6.3.2
رجبی‎نژاد ،مهدی؛ فلاح، احمدعلی (1389). دلایل تولید ضایعات ساختمانی و راه‌های مدیریت و ساماندهی ضایعات کنفرانس بین‌المللی مهندسی عمران معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، دانشگاه تبریز. https://civilica. om/doc/272311
شکوهیان، محمد؛ نجفیان رضوی، علی (1390). مدیریت و راهکارهای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی ضایعات ساختمانی و بازیافت آن‌ها، ششمین کنگره ملی مهندسی عمران، سمنان، دانشگاه سمنان. https://civilica. om/doc/121386
شهبازی، علی؛ حسنی، علی محمد؛ رضایی، حسن؛ قائمی، علی (1399). بررسی و شناخت خصوصیات کمی و کیفی نخاله‌‌های ساختمانی و عمرانی شهرستان گرگان و امکان سنجی مالی بازیافت آن‌، نشریه علمی محیط زیست و توسعه، 11 (22)، 5-15. .doi: 20.1001.1.2008921.1399.11.22.2.3
عمرانی، قاسم علی؛ علوی نخجوانی، نغمه (1388). مواد زائد جامد2 (بازیافت) ، تهران، انتشارات اندیشه رفیع
قانعی اردکانی، جواد؛ کشفی، سید ابوالفضل (1396). مکان‎یابی محل دفن پسماندهای ساختمانی شهر یزد با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی. فصلنامه علمی پژوهشی زمین‎شناسی محیط‎زیست، 11 (39)، 51-64. https://journals. au.ir/article_ 535668_b213f578553a2e224b9e92312fad4be9.pdf
قنبری، امیر محمد؛ خاصی، مهدی (1396). بازیافت نخاله های ساختمانی در ایران و جهان، روش ها و چشم اندازها، کنفرانس بین المللی عمران،معماری و شهرسازی ایران معاصر، دانشگاه اسوه، تهران، ایران https://civilica.com/l/6872
مرتهب، محمدمهدی؛ کاووسیان، امیر احسان (1388). تولید و سازمان‌دهی ضایعات ساختمانی در کشورهای درحال‌توسعه) مطالعه موردی کلان‌شهر تهران). مجله علمی و پژوهشی شریف، 25 (51)، 25-32. https://sjce.journals.sharif.edu/article_ 31.html
منصوریان، حسین؛ رجبی‎زاده، احمد؛ دولتشاهی، شیدوش (1387). ارزیابی وضعیت مدیریت مواد زائد ساختمانی (مطالعه موردی شهر کرمان). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 25 (2)، 15-32. https://civilica.com/doc/1289335
منوری، مسعود (1381). الگوی ارزیابی اثرات زیست‌محیطی محل‌های دفن زباله، انتشارات سینه‌سرخ.
منوری، مسعود؛ عمرانی، قاسمعلی؛ عابدی، زهرا؛ موسی‎زاده، رویا (1396). بررسی ارزش اقتصادی پسماندهای خشک خانگی قابل بازیافت در شهر کرج، مدیریت پسماند، 8، 13-22. http://ensani.ir/file/download/article/20101103200702-2.pdf
موسوی، علی؛ حافظی مقدس، ناصر(1390). سازمان‌دهی زیست‌محیطی نخاله‌های ساختمانی شاهرود. هفتمین کنفرانس زمین‌شناسی مهندسی و محیط‌زیست ایران. دانشگاه صنعتی شاهرود. https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1028636.pdf

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار