TY - JOUR ID - 1063 TI - ارزیابی خدمات اکوسیستمی تالاب‌ها براساس طبقه بندی ساختارها و کارکردهای هیدرولوژیکی - اکولوژیکی (مطالعه موردی: تالاب شادگان) JO - جغرافیا و پایداری محیط JA - GES LA - fa SN - 2322-3197 AU - رحیمی, لیلا AU - ملک محمدی, بهرام AU - یاوری, احمدرضا AD - دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی محیط‌ زیست، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران AD - دانشیار برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 9 IS - 1 SP - 51 EP - 72 KW - طبقه بندی تالاب­ها KW - مشخّصه­ های بیوفیزیکی KW - چارچوب مفهومی KW - عرضه خدمات اکوسیستمی KW - تعاملات خدمات اکوسیستمی DO - 10.22126/ges.2019.1063 N2 - تالاب­ها در شرایط پیچیدة اکولوژیکی، هیدرولوژیکی و زمین‌شناسی شکل می­گیرند و طیفی از خدمات اکوسیستمی را عرضه می­کنند. امروزه شناخت رو به رشدی از خدمات و منافع حاصل از اکوسیستم‌های تالابی برای جوامع انسانی به­وجود آمده است. شناخت و ارزیابی خدمات تالاب و همچنین مدیریت تهدیدهای انسانی و طبیعی تأثیرگذار بر آن­، افزون بر حفظ انسجام اکولوژیکی تالاب می­تواند بر اقتصاد جوامع محلّی وابسته به آن نیز مؤثّر باشد. تالاب شادگان به­دلیل تنوّع ساختار اکولوژیکی و همچنین نقش کلیدی آن در مهار پدیدة گردوغبار برای بررسی انتخاب شده است. هدف نوشتار پیش رو به‌کارگیری مفهوم خدمات اکوسیستمی در ارزیابی و مدیریت شرایط اکولوژیکی تالاب­ها است که رهیافتی برای تداوم عرضة خدمات اکوسیستمی، تخصیص بهینة منابع تالاب و مدیریت مؤثّر آن‌ها ارائه می­کند؛ بدین­منظور چارچوب هیدرولوژیکی - اکولوژیکی براساس ویژگی­های ساختاری، کارکردها، خدمات تالاب و همچنین فشارهای وارده بر آن‌ها تدوین شده است که طبق مدل آبشار خدمات اکوسیستمی، ساختار اصلی آن را دو حوزة اکولوژیکی و اقتصادی - اجتماعی تشکیل می‌دهند. در شناسایی مشخّصه­ های ساختاری و هیدرولوژیکی تالاب‌ از طبقه‌بندی­های تالاب­ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تالاب شادگان در سه کلاس رودخانه­ای، مصبی و دریایی شکل گرفته است. بخش رودخانه­ای برای کارکردهای هیدرولوژیکی و بیوژئوشیمیایی مانند ذخیره و نگهداشت آب، نگهداشت رسوبات و ذرّات، انتقال و تبدیل موادّ مغذّی، ترسیب کربن و تمامی کارکردهای اکولوژیکی پتانسیل زیادی دارد. بخش­های مصبی و دریایی برای تثبیت خطّ ساحلی، انتقال و تبدیل موادّ مغذّی، ترسیب کربن، زیستگاه آبزیان، زیستگاه پرندگان آبزی و زیستگاه حیات­وحش پتانسیل زیادی دارند؛ بنابراین تالاب شادگان انواع خدمات اکوسیستمی (تولیدکنندگی، تنظیم­کنندگی، زیستگاهی و فرهنگی) را عرضه می­کند. براساس نتایج ماتریس سازگاری، روابط حمایتی و مثبت میان خدمات تالاب غالب است و بیشترین ارتباط رقابتی میان خدمات تولیدکنندگی و تنظیم­ کنندگی است.   UR - https://ges.razi.ac.ir/article_1063.html L1 - https://ges.razi.ac.ir/article_1063_9a42e0ba558c739ba9b9bad719f00b4a.pdf ER -